Vize Krizleri ve Öğrenci Hayalleri: Dünü ve Bugünü Gerçekleri

Yunus Emre Sargut, ODTÜ Fizik Bölümü’nden 3.48 not ortalamasıyla mezun olduktan sonra Amerika Birleşik Devletleri’nde bir üniversiteden doktora programı kabulü aldı. Ancak, vize başvurusunun olumsuz sonuçlanmasıyla büyük bir hayal kırıklığı yaşadı. Bu durumu sosyal medya hesaplarından “Bütün emeklerim, her şeyim boşa gitti. Vize vermediler. Bir süre Twitter’dan ve her şeyden çekiliyorum…” diyerek dile getirdi. Birçok genç gibi o da eğitim hayalini başka ülkelerde gerçekleştirmeyi umarken, vize engelleriyle karşılaşmak zorunda kalıyor.

Dünya genelinde Türkiye’den binlerce öğrenci, yurtdışında eğitim görme arzusu ile yola çıkmaya çalışıyor. Ellerinde gerekli belgeler ve umut dolu planlarla hazırlıklarını tamamlamalarına rağmen, son dönemlerde bu hayalleri ertelemek veya iptal etmek zorunda kalanların sayısı giderek artıyor. Vize randevusu alamayanlar, aylar sonrası verilen randevular ve gerekçe gösterilmeyen ret kararları, gençlerin ve ailelerin hayal kırıklığını büyütüyor.

Aktif Vize Sürecinde Yaşanan Zorluklar

Yurtdışı eğitim danışmanları, özellikle son zamanlarda vize süreçlerindeki ciddi zorluklara dikkat çekiyor. YEDAB Başkanı Osman Yılmaz bunun yeni ve karmaşık bir süreç haline geldiğini vurguluyor. Örneğin, İtalya’da vize başvuruları genellikle hızlı sonuçlansa da, öncesinde aracı kurumlarla yaşanan sorunlar halen çözüm bekliyor. Ankara’daki vize başvuru merkezi kapalı olup, diğer şehirlerde ise randevular eylül veya ekim gibi gecikmiş durumda. Telefon hatlarını saatlerce meşgul eden öğrenciler, randevu alma konusunda büyük zorluklar yaşıyor. Yılmaz, “Konsolosluk geçen yıl yaşanan sıkıntıları aşmak adına birçok adım attı, vizeler 24-48 saat içinde sonuçlandırılıyor; fakat randevu ulaşımı halen ciddi bir sorun” diye sözlerine ekliyor.

Almanya, belgeleri eksiksiz olan öğrencilere hızlı vize çıkarırken, Polonya’da ise hâlâ çeşitli sıkıntılar devam ediyor ve birçok öğrenci başka ülkelere yöneliyor. İngiltere standart süreçlerine devam ederken, ABD’de ise takip edilen başvurular ve sosyal medya incelemeleri, başvuru sahiplerini zor durumda bırakıyor. Ayrıca, süreçlerin gereksiz gecikmeye girmesi ve sonrasında öğrenci kaybı, maddi ve psikolojik yükü artırıyor. Yılmaz’a göre, bu olumsuzluklar, gençlerin sadece değil, ailelerin de üzerlerinde yarattığı baskıyı büyütüyor. Sosyal medyanın gençlerde “Fişlenir miyim, mimlenir miyim” endişesini tetiklediği de bir gerçek.

Ret Nedenleri ve Belirsizlikler

Bir akademisyen, son dönemde ABD vizelerinde artan ret oranlarını gözlemlerken, Türkiye’deki yüksek başarı seviyesine sahip öğrencilerin bile olumsuz sonuçlar aldığını belirtiyor. Ret gerekçeleri genellikle “214(b) maddesi kapsamında” olarak açıklanıyor ve başvuru sahibinin ABD’de kalıcı olma riskinin yüksek olduğu vurgulanıyor. Ancak, genellikle başvuru sahiplerine neden uygun görülmediklerini detaylı bir şekilde anlatılmıyor. Sosyal medyada kapalı profiller aracılığıyla gönüllü çalışmalar yapan, güçlü akademik geçmişi olan veya çeşitli başarılar elde etmiş birçok öğrenci bu belirsizlikten etkileniyor. Bir öğrenci, “Kabul aldım ama vize randevum, dersler başlamadan üç ay sonrası gerçekleşti. Bu nedenle kaydımı dondurmak zorunda kaldım,” derken, bir diğeri ise, “Harvard’dan yüksek lisans kabulü aldım. Belgelerim tam, finansal durumum güçlü. Buna rağmen ret aldım ve nedenini öğrenemedim,” diyerek hayal kırıklığını dile getiriyor.

ABD Vizesi Sürecindeki Güncel Uygulamalar

• Sosyal medya incelemesi: ABD, başvuru yapanlardan son 5 yıla ait sosyal medya hesaplarını ibraz etmelerini istiyor. Paylaşımlardaki içerikler, beğeniler ve takip edilen sayfalar detaylıca inceleniyor.
• 214(b) maddesi: Bu yasa, başvuru sahibinin ABD’de kalıcı olma ihtimalini gerekçe gösterip reddetmeye olanak tanır. Gerekçe genellikle açıklanmadan verilir.
• Randevu sistemindeki değişiklikler: Randevular, genellikle sabaha karşı açılan sistemler aracılığıyla alınmak zorunda. Yerel saat farkına göre, öğrencilerin şansını azaltan bu sistem yoğunluklara neden oluyor.
• I-20 transfer belgesi: ABD’de okula kabul edilen öğrencilerin sürecini hızlandırmak için kullanılan bu belge, şu anda kullanılamıyor.

Neden Sosyal Medya Hesapları İnceleniyor?

• Güvenlik önlemi: ABD yönetimi, terör bağlantıları, şiddet çağrıları ve aşırıcı içerikleri tespit etmek amacıyla gençlerin sosyal medya hesaplarını inceliyor.
• Anti-Amerikan veya karşıtı söylemler: İçeriklerde Amerika karşıtı veya antisemitik paylaşımlar, ret gerekçesi olabiliyor.
• Kimlik doğrulama: Başvuranlara ait bilgiler ve sosyal medya profilleri karşılaştırılarak tutarlılık aranıyor.
• Göç riski analizi: Gençlerin ABD’ye kalıcı göç etme niyetleri araştırılıyor.
• Kapsamlı denetim: Hem yeni hem de önceki vizelerin olumsuz etkilenebileceği, geçmiş paylaşımların iptallere yol açabileceği düşünülüyor.

İtalya’da Yaşananlar ve Gerçekler

İtalya’da eğitimine devam etmek isteyen ve ismini vermek istemeyen genç bir öğrenci, yaşadıklarını şu sözlerle anlatıyor: “15 Eylül’de Venedik’teki okulum başlıyor. Vize randevusu almak için günlerce aradım, günde bin kere aramama rağmen telefonu açan olmadı. Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarına tamamen randevu erişimi kapandı. Bir arkadaşım, şans eseri, hattı düşürüp iki günde vizesini almayı başardı. Randevuyu iptal edenler de olduğu için sabah erken saatlerde aradım, boşluklara denk getirebildim. Haziran ayından beri kabul aldım ve vize sonucunu bekliyorum; dersler başladıktan sonra gidebileceğim.”

Bu süreçler, gençlerin eğitim planlarını ertelemelerine veya iptal etmelerine neden oluyor. Online eğitimler ve devamsızlık sorunlarıyla karşı karşıya kalan öğrenciler, yeni stratejiler geliştirmek zorunda kalıyorlar.