Sardes’te 2 bin 800 yıllık Lidya sarayının kalıntılarına ulaşıldı

Manisa’nın Salihli ilçesinde bulunan, tarih boyunca devletlerin güvencesi altına girmiş paranın ilk basıldığı topraklar olarak kabul edilen Sardes antik kenti, yaklaşık 120 yıldır süregelen kazı ve restorasyon çalışmalarına ev sahipliği yapıyor. Bu bölgedeki kazılar, özellikle Lidya dönemine ait önemli yapıları ve kalıntıları gün yüzüne çıkarmaya devam ediyor.

Yerli ve yabancı arkeologların ortak çalışmalarıyla, farklı medeniyetlerin izleri taşıyan yapıların kalıntıları ortaya çıkarılıyor. Bu eşsiz merkez, antik çağlardan kalma tiyatro, Artemis Tapınağı, büyük sinagog ve eski kiliseler gibi pek çok tarihi eseri barındırıyor. Ayrıca, Roma dönemine ait hamam ve gimnazyum kalıntılarına da ziyaretçiler tarafından tanıklık edilebiliyor.

Yeni Buluntular ve Lidya Dönemi Kalıntıları

Bu sezon yapılan kazılarda, yaklaşık 8 metre derinlikte Lidya dönemine ait saray, lüks konutlar ve terasların izlerine rastlandı. Cahit Prof. Dr. Nicholas Cahill, Lidya dönemine ulaşma sürecinin oldukça zor olduğunu belirtti. Çünkü bölgedeki kazılarda, Pers, Helenistik, Roma ve Bizans gibi farklı medeniyetlerin katmanlarının üst üste binmesi nedeniyle, Lidya dönemine ait izlerin ayrıştırılması büyük bir dikkat ve çaba gerektiriyor.

Cahill, Gimnazyum’un yaklaşık 1 kilometre doğusundaki alanlarda yürütülen çalışmalar sırasında, Lidya kalıntılarına ulaşmayı başardıklarını dile getirdi. Geçmişte yapılan kazılarda, yaklaşık 30 bronz ok ucu, insana ait iskelet parçaları ve 9 gümüş sikke gibi değerli buluntular ortaya çıkarıldı. Bu sikke, dünyanın bilinen en eski gümüş sikkeleri arasında yer alıyordu ve milattan önce 6. yüzyılın başlarına tarihlendirildi.

Yapılan kazılar neticesinde, toprak altında gömülü, milattan önce 8. yüzyıla ait olduğu tahmin edilen bir tabaka ortaya çıkarıldı. Bu seviyede, yaklaşık 6 metreden yüksek ve 1,5-2 metre genişliğinde taş duvarlara sahip anıtsal bir yapıya ulaşılmıştır. Ayrıca, bu alanda bulunan bulgular, Lidya’nın erken döneminde büyük ve gösterişli yapılar inşa ettiği gerçeğini ortaya koyuyor.

Peki, Lidya’nın Tarih İçindeki Yeri

Bu keşifler, Lidya’nın tarih öncesi dönemlerde önemli bir şehir ve medeniyet olduğunu gösteriyor. Geleneksel düşünceler, Yunan şehirlerinin M.Ö. 8. veya 7. yüzyıl civarında küçük yapıların inşa edildiği yönündeydi. Ancak, yeni bulgular ideolojiyi değiştirdi ve Lidya’nın çok daha erken bir dönemde büyük anıtsal şehirler kurduğunu kanıtladı.

Prof. Cahill, “Tarihçiler, Lidyalıların Yunanlar gibi küçük yerleşimlerde yaşadığını düşünüyordu. Fakat şimdi ortaya çıkan kanıtlar, Lidyalıların M.Ö. 8. yüzyılda büyük ölçekte şehirleştiğini ve teras sistemleriyle inşa edilen yapılar ortaya koyduğunu gösteriyor. Ayrıca, bu medeniyet doğuya dönük olmuş ve Anadolu’nun kendi özgün gelişimini göstermiştir. Bu, Lidya’nın Yunanlardan çok farklı, bağımsız bir medeniyet olduğunu ortaya koyuyor” diye açıkladı.

Son olarak, bölgedeki kazı çalışmalarını yıl sonunda tamamladıklarını ve elde edilen bulguları korumak amacıyla, Lidya Sarayı ve çevre yapıların üzerini yağışlardan korumak için kapattıklarını belirtti. Gelecek sezon yeni çalışmalarla bölgedeki tarihi değerleri daha da derinlemesine araştırmayı sürdüreceklerini sözlerine ekledi.