İsrail’de Siyasi ve Askeri Kriz: Haredi Muafiyetleri ve Siyasi İstifalar

İsrail’de Güncel Gelişmeler ve Siyasi Tartışmalar

İsrail’de yaşanan son gelişmeler, ülkenin iç politikasını ve askerî durumu derinden etkiliyor. Muhalif siyasetçiler ve koalisyon ortakları, hükümetin askerlik ve koalisyon yapısı üzerine yoğun eleştirilerde bulunuyor. Bu bağlamda, tanınmış muhalif siyasetçi Yair Golan, X sosyal medya platformunda yaptığı açıklamada, “İsrail 2025 yılına doğru ilerlerken, ordu üyelerinin Gazze’de hayatını kaybettiği haberleri artıyor. Bu, bitmek bilmeyen siyasi savaşın ve halkın yaşadığı acıların en acı göstergesidir. Netanyahu hükümeti, askerleri savaş alanına göndermenin yanı sıra, siyasi müttefiklerinin askerlikten muaf tutulmasını sağlamak adına Haredi partilerle yoğun görüşmeler yapıyor. Bir gün daha koltuğunda kalmak uğruna, askerlerimizi satıp, onları kurban ediyor” şeklinde sert ifadeler kullandı.

Eski İsrail Başbakanı Naftali Bennett ise, askerlerin hayatını kaybetmesini “kara gece” olarak nitelendirerek, ülkenin içinde bulunduğu durumu trajik bir kriz olarak tanımladı. Ana muhalefet lideri Yair Lapid ise, askerlerin ölümünü “trajik bir felaket” olarak değerlendirdi ve bu ölümlerin sorumluluğunu hükümete yükledi. Bennett, yaptığı açıklamada, “Bir aile daha, çocuklarının Gazze’de öldüğü haberini alıyor. Oysa o sırada mecliste, koalisyon ortakları askerlikten muafiyet yasasını çıkarmak için mücadele ederken, Haredi partilerin liderleri bu yasa tasarısına karşı çıkıyordu. Bu politikacılar, Haredilerin, İsrail halkını canları pahasına koruyan askerlerine karşı durmasını sağlıyorlar. Savaş devam ediyor. Çocuklarımız, Gazze’de ve kuzey sınırlarımızda, savaşın tam ortasında. Bu utanç verici bir hükümetin sonucu” diye ekledi.

İsrail Ordusundan Güncel Bilgi ve Askeri Kayıplar

İsrail ordusunun yaptığı açıklamada, dün 401. Tugay 52. Zırhlı Birlik Taburu’nda görev yapan 3 askerin hayatını kaybettiği, ayrıca aynı taburda görev yapan 1 subayın ise ağır yaralandığı bildirildi. Bu kayıplar, ülkenin savaşma kararlılığını ve askerî operasyonların ne denli zorlu geçtiğini gözler önüne seriyor.

Koalisyon Ortaklarından Hükümet Çekilmeleri ve Siyasi Kriz

İsrail’de, Degel HaTorah Partisi’nin ardından, Agudat Israel Partisi üyeleri de hükümetten istifa kararı aldı. Bu partiler, ultra Ortodoks Yahudileri (Haredi) askerlikten muaf tutacak yasa tasarısının meclis gündemine getirilmemesi nedeniyle ciddi anlamda hayal kırıklığı yaşadı. Agudat Israel’den Kudüs İşleri ve Yahudi Mirası Bakanı Meir Porush, yaptığı açıklamada, “Degel HaTorah’ın ardından, koalisyon ortaklarımızdan biri olan Agudat Israel de, yeni tasarının Haredi halkının taleplerini karşılamadığını belirterek, hükümetten ayrılma kararı aldı. Yuli Edelstein’in hazırladığı taslak, Haredi hahamlarının isteklerine yanıt vermiyor ve bu nedenle, hahamlar, üyelerine istifa çağrısı yaptı” dedi.

İsrail devlet televizyonu KAN ise, bu istifaların 48 saat içinde yürürlüğe gireceğini ve Edelstein ile devam eden görüşmelerin buna paralel sürdürüleceğini bildirdi. Bu gelişmeler, hükümetin ciddi bir krizle karşı karşıya olduğunu gösteriyor.

Netanyahu’nun Koalisyonu Güçlendirme Çabaları

Başbakan Binyamin Netanyahu, yaşanan siyasi krizi aşmak ve koalisyonu korumak amacıyla yoğun görüşmeler yürütüyor. Yapılan açıklamalara göre, istifaların ardından, Haredi partilerden sadece Şas Partisi’nin hükümette kalması bekleniyor. Ancak, önümüzdeki hafta içinde onların da istifa edebileceği tahmin ediliyor. Bu durumda, Netanyahu’nun hükümetinin milletvekili sayısı, şu an 68 olan toplamdan 61’e düşecek. Toplam 120 sandalyeli İsrail Meclisi’nde, 11 üyeye sahip Şas Partisi’nin de istifası durumunda, hükümet salt çoğunluk olan 61 sandalyenin altına gerileyecek ve böylece, hükümetin ayakta kalması zorlaşacak.

Haredilerin Askerlikten Muaf Tutulma Talepleri ve Yasal Süreç

İsrail yasalarına göre, 18 yaşını dolduran herkesin zorunlu askerlik hizmeti yapması gerekiyor. Ancak, Haredi toplumu uzun süredir askerlikten muaf tutulma talebinde bulunuyor ve bu konuda siyasi tartışmalar devam ediyordu. 7 Ekim 2023’te Gazze’de yaşanan saldırıların ardından, asker ihtiyacı artarken, Haredilerin askerlik durumu yeniden gündeme geldi. Yüksek Mahkeme, 25 Haziran 2024’te, Haredi erkeklerin zorunlu askerlikten muaf tutulmasının yasal dayanağının bulunmadığını ve uygun olanların göreve çağrılması gerektiğine karar verdi. Hükümet ise, yaklaşık 80 bin Haredi erkekten 24 binine askerlik celbi gönderdi ve kalanlar için yeni emirler hazırlıyor.

Ultra Ortodoks toplumu, askerlikten muaf tutulmayı savunmaya devam ediyor. Hükümetin yasa çıkarmaması üzerine, Başbakan Netanyahu ve koalisyon ortakları, meclisi boykot etmeye başladı. Bu durum, siyasi krizin derinleşmesine neden olurken, fesih oylaması yapılmasına rağmen yeterli çoğunluk sağlanamadı.

Siyasi ve Toplumsal Çalkantılar

İsrail’de, askerlik ve koalisyon krizleri, ülkenin iç politikasında büyük bir gerilim yaratmış durumda. Haredilerin askerlikten muaf tutulması konusu, yıllardır tartışılan ve siyasi çatışmalara neden olan bir mesele haline gelmişti. Bu kriz, hükümetin istikrarını sarsarken, halkın ve askerlerin yaşadığı kayıplar da toplumda derin izler bırakıyor. Ülke, hem iç hem de dış politikada zor bir sınavdan geçiyor ve çözüm arayışları devam ediyor.