Dünyanın En Eski Buz Örnekleri: Miyosen Pliyosen Dönemlerine Işık Tutan Yeni Bulgular

Woods Hole Oşinografi Enstitüsü öncülüğündeki ve ABD Ulusal Bilim Vakfı tarafından desteklenen COLDEX programı tarafından yayımlanan araştırma, dünya tarihinin derin noktalarından elde edilen yaklaşık 6 milyon yıllık buz örneklerinin önemini vurgulamaktadır. Bu buz örnekleri içinde bulunan mikroskobik hava cepleri, Dünya’nın geç Miyosen–Pliyosen iklimine dair benzersiz ve değerli bilgiler sunuyor. Bu keşif, iklim bilimcilerin geçmişi anlamalarına ve geleceğe yönelik tahminlerde bulunmalarına önemli katkılar sağlayabilir.

Çalışmanın temelinde, Allan Hills bölgesinde gerçekleştirilen üç farklı derinlikten alınan buz çekirdekleri yer almaktadır. 150, 159 ve 206 metre derinliğe kadar indirilen bu çekirdekler, bölgenin sürekli rüzgar ve düşük sıcaklıklar sayesinde çok yaşlı buzun görece sığ derinliklerde korunmasına olanak tanımaktadır. Argon izotoplarını kullanarak gerçekleştirilen tarihleme yöntemi, buzların yaşını doğrudan tespit etmeye imkan sağlayarak, aynı zamanda bölgedeki en derin noktanın yaklaşık 6 milyon yıl öncesine dayandığını ortaya koymuştur. Bu, bilim dünyasının elinde bulunan en eski buz örneklerinden biri olma özelliği taşıyor.

İklim ve Buz Devri İzlenimleri

Takip eden analizlerde, ozon izotop analizleri kullanılarak o dönemin iklim koşulları yeniden yapılandırıldı. Elde edilen veriler, Antarktika’nın yaklaşık 6 milyon yıl önce bugüne kıyasla yaklaşık 12 °C daha sıcak olduğunu ve günümüze doğru aşağı yönlü bir soğuma sürecinin kademeli biçimde gerçekleştiğini gösteriyor. Bu bilgiler, Pliyosen döneminin büyük bölümünü kapsayarak buz tabakalarının ve deniz seviyelerinin geçmiş davranışlarını anlamamızı sağlıyor. Bu sayede, iklim değişikliklerinin zamana yayılmış dinamiklerini daha iyi kavrayabiliriz.

Çalışmanın Önemli Katkıları

• Doğrudan Tarihleme Yöntemi: Argon izotopları sayesinde buzlar doğrudan tarihlenerek, önceki yöntemlerle kıyaslandığında yaş belirsizlikleri azaltıldı. Bu gelişme, iklim kayıtlarının doğruluğunu artırarak geçiş dönemlerini daha net ortaya koymamıza imkan tanıyor.
• Mavi Buz’un Avantajları: Allan Hills bölgesinde biriken ve rüzgârla yüzeye taşınan “mavi buz” katmanları sayesinde, çok eski buzların yüzeyde yakalanması ve incelenmesi mümkün hale geliyor. Bu sayede, buzların yaşını ve içerdiği hava örneklerini yakalamak daha kolay oluyor.
• Gelecek İçin Hedefler: Ekip, 2026-2031 yılları arasında yapılacak daha kapsamlı sondajlar ile buz kayıtlarını daha da geriye götürmeyi planlıyor. Ayrıca, hapsolmuş sera gazı bileşimlerini analiz ederek, doğal ısınma ve soğuma döngülerinin ve eşiklerin anlaşılmasını sağlayacak veriler elde etmeyi amaçlıyor.

“En Eski” Buz Parçası Ne Anlama Geliyor?

Bu bulgu, geleneksel anlamda sürekli ve tek parça bir buz çekirdeği değil; aksine, tektonik hareketler ve buz akışlarının karmaşık katmanlarını içeren, kesintili ve birbiriyle karışmış bir arşiv anlamına geliyor. Yine de, bu buz ve içindeki hava örnekleri, doğrudan tarihlendirilebilen en eski verileri temsil ediyor ve iklim tarihinin farklı zaman dilimlerini anlamamıza katkıda bulunuyor. Ayrıca, aynı buz örneklerinde bulunan CO₂ ve CH₄ gazlarının analiz edilmesiyle, sera gazlarıyla sıcaklık ilişkisi daha detaylı inceleniyor. Bu çalışmalar sayesinde, geçmişteki iklim değişikliklerine dair bilinmeyenleri ortaya çıkararak, gelecekteki olası riskleri ve sınırları daha iyi değerlendirmeyi hedefliyoruz.