Türkiye ve Afrika Arasındaki Güçlü Bağlar: Son Gelişmeler ve İş Birliği Vizyonu

Sizleri şahsım, milletim ve ailem adına en içten duygularımla selamlıyor, ülkemize hoş geldiniz diyorum. Bu yıl ikincisini düzenlediğimiz Türkiye-Afrika İş Forumu’nun hayırlı olmasını temenni ediyorum. İlkini 2016’da başlatmıştık ve zaman içinde, Afrika kıtasındaki katılımcılarla birlikte önemli kararlara ulaşan, somut sonuçlar doğuran bir platform haline geldi. Bu iki günlük etkinlik boyunca, tarım, enerji, madencilik gibi alanlarda yapılan paylaşımlar ve işbirliği imkanları masaya yatırıldı. Misafir ülkelerimiz, yatırım ortamlarını hem bizimle hem de Türk iş dünyasıyla paylaşma fırsatı buldu.

Türkiye, hızla büyüyen ekonomisi ve stratejik konumu sayesinde Afrika kıtasına kapılarını ardına kadar açmış durumda. Bu coğrafyada yatırım yapan veya yapmak isteyen herkes, devlet kurumlarımız ve yatırım ajanslarımız aracılığıyla tam destek alabilir. “Afrika kıtasında köklü bir dostluk geçmişimiz var” diyerek, 2005 yılında Afrika yılı ilan ederek ilişkilerimizi yeni bir seviyeye çıkardık. Bu 20 yıllık süreçte, Afrika ile ilişkilerimiz hiç olmadık bir noktaya ulaştı. Türkiye-Afrika stratejik ortaklık seviyesine yükselmiş durumda ve bu yıl Afrika Birliği gözlemci statümüzün 20. yılını kutluyoruz.

Derin ve Geçmişi 10. Yüzyıla Uzanan Bağlarımız

Geçmişi 10. yüzyıla uzanan dostluk ve dayanışma tarihimiz, Timbuktu’dan Kahire’ye, Harar’dan Cape Town’a kadar uzanan köklü bağlarımızı yansıtıyor. Bu ilişkilerin izleri, tarih boyunca ülkemize gelen misafirlerimizin hafızasında canlıdır. Bu bağlamda, uzun yıllar önce yazılan ve evrensel bir dayanışmayı anlatan Nâzım Hikmet’in dizeleri hâlâ anlamını koruyor: “Kardeşlerim bakmayın sarı saçlı oluşuma, Asyalı’yım fakat Afrikalı’yım”. Ekonomik ve sosyal zorluklar yaşanan dönemlerde yazılan bu sözler, bizim birlik ve beraberlik irademizi pekiştiriyor. Hamdolsun, bugün Türkiye ekonomik ve demokratik anlamda önemli mesafe kat etti.

“Başardıklarımız, önümüzdeki hedeflerin garantisidir” diyerek, gelişmişlik ve refah yolunda önemli adımlar attık. Dünya ekonomisinde güçlü bir aktör olmak adına, önümüze koyduğumuz hedefler doğrultusunda ilerliyoruz. 2024 itibarıyla, Türkiye dünyanın en büyük 17. ekonomisi konumunda olup, satın alma paritesine göre sıralamada 12. sırada yer alıyoruz. Yıllık ortalama %5,4’lük büyüme oranıyla, milli gelirimizi 1,5 trilyon dolara taşıdık. Kişi başına gelirimiz de 3608 dolardan 14751 dolara yükseldi, bu trend hız kesmeden devam ediyor. Rezervlerimizden ihracatımıza, turizm gelirlerimizden savunma sanayine kadar birçok alanda kayda değer gelişmeler kaydettik.

Yapılan yatırımlar ve gerçekleştirdiğimiz projelerle, ülkemizin kalkınma ve gelişme hedeflerini istikrarlı bir şekilde sürdürüyoruz. İşte bu büyük başarılar, gelecekte ulaşacağımız seviyenin en güçlü teminatıdır. “Hızlı sonuç almak istiyorsanız yalnız gidin, uzak menziller için ise birlikte yürümeniz gerekir” sözünü her zaman hatırlıyoruz.

Ortak Çabalar ve Sürdürülebilir İş Birliği

Türkiye, milli gelire oranla dünyada en fazla yardım yapan ülkelerden biri olmayı sürdürüyor. Kimseyi din, köken veya inanç ayırt etmeye gerek duymadan, ihtiyaç sahiplerinin yaralarını sarmak için canla başla çalışıyoruz. Bir Afrika atasözü der ki: “Hızlı yol almak istiyorsan yalnız git, ama uzak menzilleri hedefliyorsan birlikte yürü”. Bu ilke ışığında, Afrika ile ilişkilerimizi uzun vadeli, sürdürülebilir ve ortak kazanca dayalı bir vizyonla şekillendiriyoruz. Kolonyal miraslardan uzak duruyoruz, asırlardır barış, sevgi, saygı ve refah getirmeyi amaçlayan bir hareketin içindeyiz.

Kıtadaki varlığımızı sürekli güçlendirerek, büyükelçilik sayımızı 44’e çıkardık ve kısa vadede hedefimiz, 50 büyükelçiliğine ulaşmak. Ankara’da 38 Afrika ülkesinin büyükelçiliği faaliyette bulunuyor. Ayrıca, Türk yükleniciler Afrika genelinde toplam değeri 97 milyar dolara ulaşan projelerde yer alıyor ve binlerce Afrikalı kardeşimiz istihdam ediliyor.

“Sudan’da yaşanan insani drama artık büyük bir felaket seviyesine ulaşmıştır”

İş birliklerimiz sadece ekonomik değil, aynı zamanda insani konuları da kapsıyor. 49 Afrika ülkesiyle ticaret konseyleri oluşturduk ve 31 ülkede ticari müşavirliklerimiz bulunuyor. 2003’te 5,4 milyar dolar olan toplam ticaret hacmimiz, 2024 sonunda yaklaşık 40 milyar dolara ulaşmıştır. THY, kıtada 42 ülke ve 64 noktaya uçuşlar gerçekleştiriyor. Kamu ve sivil toplum işbirliği ile Afrika kültürüne tanıtım ve dostluk köprüleri kurmaya devam ediyoruz. Ayrıca, Afrika Birliği’nin barış süreçlerine aktif katılım sağlıyoruz ve Somali ile Etiyopya arasındaki arabuluculuk girişimlerimiz en önemli örnektir.

Sudan’daki çatışmalar bizleri derinden üzmekte. Kalıcı ve sürdürülebilir barış için her türlü çabayı gösteriyoruz. Ne yazık ki, bu çatışmalar ve insani kriz, felaket seviyesine ulaşmış durumda. Sudanlı kardeşlerimiz sadece bombalarla değil, açlık ve susuzlukla da mücadele ediyor. Uluslararası toplumun bu trajediye yeterince müdahil olmaması bizleri kaygılandırıyor. Türkiye olarak, her zaman olduğu gibi, kardeş Sudan’a insani yardım ve desteklerimizi sürdürüyoruz.

Post-modern sömürgecilik, yıllar önce sona ermiş gibi görünse de, bazı güçler mağlup olmaktan kaçınarak çeşitli yollarla varlıklarını sürdürmeye devam ediyor. Afrika kıtasındaki çatışmaları, kendi çıkarları doğrultusunda gören ve müdahil olmaktan çekinen Batı ülkeleri, masum sivillerin yükünü artırıyor. Kadınlar ve çocuklar, en ağır bedeli ödüyor. Bu vicdanlara hitap eden gerçekleri sadece Sudan’da değil, diğer çatışma bölgelerinde de gözlemliyoruz, en son Gazze’de yaşananlar gibi.

“Gazze’li mazlumları yalnız bırakmayan Afrika halklarına yürekten teşekkür ediyorum”

İsrail’in iki yıl boyunca sürdürdüğü saldırılar sonucunda, yaklaşık 68 bin Filistinli hayatını kaybetti. Binlerce yaralı ve çocuk, açlık ve hastalıklarla mücadele ediyor. Uluslararası medya ve toplumlar ise bu dram karşısında sessiz kalmayı tercih etti. Sözde medeni dünya, soykırım boyutuna ulaşan bu insani trajediye yeterince tepki göstermedi. Ancak, Türkiye ve Afrika ülkeleri vicdanlarını ortaya koydu ve insanlık adına duruş sergiledi. Özellikle G. Afrika’nın, İsrail’e karşı açtığı soykırım davası, uluslararası hukuk açısından önemli bir adım olmuştur. Bu örnek cesur duruşa ve Afrika halklarının dayanışmasına içtenlikle minnettarız. Birlikte hareket ederek, Gazze’de barışın ve yeniden inşanın teminat altına alınması adına çalışmalarımıza devam ediyoruz. Sizlerden, Filistin halkı ile dayanışmayı güçlendirmeye devam etmenizi istiyorum. Ayrıca, Afrika Birliği Başkanı Mahmud Ali Yusuf’a başarılar diliyorum ve kıta genelinde sürdürülen altyapı ve üstyapı projelerini takdir ediyorum. Bu güçlü işbirliğinin, Türkiye-Afrika ilişkilerinin gelişmesine büyük katkılar sağlayacağına inanıyoruz.

Bu forumun, iki kıta arasındaki ilişkileri daha da derinleştirmesi ve ortak çıkarlar doğrultusunda ilerlemesi dileğiyle, yeni projeler ve iş birlikleri için zemin hazırlamasını temenni ediyorum. Hep birlikte, daha güçlü ve müreffeh bir gelecek için çalışmaya devam edeceğiz.