Köpeklerin Konuşma Yeteneği Üzerine Yeni Bilimsel Bulgular

Binlerce yıldır insanlarla iç içe yaşamayı başaran köpekler, evcilleştirme sürecinde davranışları ve iletişim biçimleri büyük ölçüde değişti. Bu dönüşüm sayesinde, genellikle içgüdüsel olan bazı eylemler, artık bizimle uyumlu hale geldi. Yine de, köpeklerin dil ve iletişim konusunda bizim seviyemizde olmadıkları, uzun süredir araştırmacıların ilgisini çekiyor. Peki, asıl soru şu: Köpekler neden bizimle konuşmaya hazır değil?

Macaristan’daki Eötvös Loránd Üniversitesi bünyesindeki BARKS Lab (Köpek Havlamaları Laboratuvarı), bu sorunun kökenlerini bilimsel olarak araştırmaya başladı. Amacı, sesli iletişimin evrimsel nasıl geliştiğini anlamak ve konuşma gibi karmaşık bir davranışın hangi bilişsel ve biyomekanik koşullarda ortaya çıkabildiğini ortaya koymak. Araştırma liderleri, bu çalışmaların hem evrimsel süreci anlamamızda hem de insan dilinin kökenlerini çözmede önemli ipuçları sağlayacağını savunuyor.

Dr. Tamás Faragóna göre, insanların konuşma becerisinin ortaya çıkış koşullarını laboratuvar ortamında yeniden yaratmak mümkün değil. Bu nedenle, evcilleştirilmiş köpekler gibi canlılar üzerinde yapılan karşılaştırmalı çalışmalar, konuşma geliştirme sürecini anlamada büyük önem taşıyor. Faragó, bu araştırmaların, köpeklerin iletişim becerilerinin nasıl şekillendiğini ve insan diline ne kadar yaklaştıklarını anlamamıza yardımcı olabileceğini belirtiyor. Diğer yandan, Dr. Rita Lenkei ise temel soruları şu şekilde özetliyor: “Köpekler gerçekten sözel iletişime hazırlanıyorlar mı? Hangi iletişimsel becerilere sahipler ve hangilerinden yoksunlar? Bu soruları bilimsel olarak netleştirmeye çalışıyoruz.”

İletişim, sadece beynin fonksiyonu değil, aynı zamanda ses üretimi için gerekli olan biyomekanik yapıların da uyum içerisinde çalışmasını gerektirir. Araştırmalar, köpeklerin bu süreçte bazı parçalara sahip olduğunu gösteriyor: Bilişsel yetenekleri (Yazılım): Köpekler oldukça zeki hayvanlar ve kendi isimlerini veya komutları tanıyabilirler. Bu, onların belirli sesleri anlamlandırabileceği ve zihinsel bağlantılar kurabildikleri anlamına gelir. Üstelik farklı dilleri ayırt etme, ses tonlarındaki farklılıkları algılayabilme ve sahiplerini seslerinden tanıyabilme yeteneği de mevcut. Fiziksel donanım (Donanım): Köpeklerin konuşmaya engel olabilecek fiziksel sınırlamalara sahip olup olmadığı ise tartışma konusu. Yaptıkları çalışmalar, dinamik şekilde gırtlak hareketleri yapabildiklerini ve çeşitli frekanslarda sesler çıkarabildiklerini gösteriyor. Bu da, onların “konuşmaya benzer” sesler üretebilecek yeterlilikte olduklarını düşündürüyor.

İhtiyaç olmadığı sürece dil de gelişmiyor. Bilim insanları, köpeklerin neden konuşmadığı sorusunun temelinde teknolojik ya da biyolojik engeller değil, sosyolojik ve evrimsel yapılar yattığını vurguluyorlar. İnsanların karmaşık diller geliştirmesinin temel nedeni, hayatta kalmak ve karmaşık görevleri iş birliği içinde yürütebilmekti. Oysa köpekler, kelimelere ihtiyaç duymadan, beden dili, göz teması, koku ve çeşitli çıkış yollarını kullanarak başarıyla iletişim kurabilir. İnsanlar da onları kolayca anlayabilir ve duygularını sözsüz şekilde ifade edebilirler. Bu durumda, belki de tarih boyunca köpekler için “konuşmak” gerek olmamış olabilir.

Sonuç olarak, araştırmacılar, köpeklerin sahip olduğu bilişsel ve fizyolojik altyapıya rağmen, onları insan diline uygun hale getirmeye çalışmanın anlamsız olabileceğine dikkat çekiyor. Çünkü dilin temel fonksiyonlarından biri, bağ kurma ve iş birliğini sağlama olduğu halde, konuşan bir köpeğin bu ilişkiyi gereksiz veya rahatsız edici hale getirebileceği de düşünülebilir.