Son yıllarda yaşanan kuraklık ve yüksek buharlaşma oranları, Van Gölü’nün kıyı bölgelerinde ciddi anlamda gerilemelere yol açtı. Özellikle tarihi kalıntıların, mikrobiyalitlerin ve eski yerleşim alanlarının görünür hale gelmesi, bölgedeki değişimin ne boyutta olduğunu gözler önüne seriyor. Ayrıca, yıllardır su altında kalan yapıların, göl çekilmesiyle birlikte yeniden ortaya çıkması dikkat çekiyor. Muradiye ilçesine bağlı Ünseli Mahallesi yakınlarındaki su seviyesinin gerilemesi sonucu, ahşap iskelenin ayaklarının açığa çıktığını görmek mümkün olmaktadır.
Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Dr. Öğretim Üyesi Mustafa Akkuş, iklim değişikliğinin etkilerini yakından takip ettiklerini belirttikten sonra, bu konuda yaptığı açıklamalarda şu ifadeleri kullandı: “Küresel iklim değişikliğinin etkileri, özellikle kapalı göller açısından oldukça belirgin hale geliyor. Van Gölü, dışa akım olmayan bir göl olduğu için, içeriye gelen suyun yanı sıra, buharlaşma da önemli bir rol oynuyor. Kış aylarında kar ve yağmurla göle su girişleri olurken, yaz aylarında ise yüksek buharlaşma nedeniyle göl çekilmeye başlar.”
Akkuş, özellikle mevsimlerin alışılmışın dışında değiştiğine dikkat çekerek, kışın geç girildiğini, yazın ise erken karşılandığını ve bunun göl seviyesini etkilediğini vurguladı. Bu değişikliklerin, geçmişte iskele gibi yapıların ortaya çıkmasına neden olduğunu belirten Akkuş, hemen ardından şu açıklamaları yaptı:
“Van Gölü’nün çekildiği alanlarda yeni iskeleler ve başka yapılar gün ışığına çıkıyor. Bu iskeleler, yüz yıl veya daha eski zamanlara ait olabilir. Göl çekildikçe, geçmişteki yaşam alanları ve ulaşım noktaları da açığa çıkıyor. Ayrıca, göl kıyılarında birçok eserin gizemi barınıyor ve ortaya çıkmaya başlıyor. Bunlardan biri de Ünseli Mahallesi kıyısında yer alan eski iskele.”
Yöre sakinlerinden 87 yaşındaki Mevlüt Bilici, bölgenin tarihine ilişkin anılarını aktarırken, “Dedenizin zamanında bu iskele vardı ve ulaşımda kullanılırdı. Gölde yükselme olunca, yapı su altında kaldı” diyerek anlatımlarını tamamladı. Ayrıca, bölgede yaşanan değişimlerin, göl seviyesinin düşüşüyle birlikte, geçmişte insanların yaşam alanlarının ve ulaşım noktalarının yeniden gün yüzüne çıktığını dile getirdi.