Türkiye’de Diyabet Risklerini Azaltan Güncel Yaklaşımlar ve Korunma Yöntemleri

Türkiye, Avrupa ülkeleri arasında diyabetin en yaygın görüldüğü bölgelerden biri konumundadır. Bu hastalık; vücudun pek çok organ ve sistemi üzerinde olumsuz etkiler yaratır ve tedavi edilmediğinde ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Uzmanı Prof. Dr. Rüştü Serter, diyabetin kalp ve damar hastalıkları, görme bozuklukları, böbrek yetmezliği ve sinir hasarına neden olabileceğine dikkat çekiyor. Ayrıca, hipertansiyon, damar tıkanmaları, kalp krizi, felç, körlük ve bacak ampütasyonları gibi sonuçlar riskler arasında yer alır.

Düzenli ve sağlıklı beslenmek, diyabetten korunmada en önemli adımlardan biridir. Özellikle, glisemik indeksi yüksek olan gıdalardan uzak durulması gerekir. Beyaz ekmek, şekerli hamur işleri ve pirinç gibi kan şekerini hızla yükselten besinler yerine, dengeli ve düşük glisemik indeksli alternatifler tercih edilmelidir. Bireyler, bu konuda bilinçlendirilerek risk faktörleri hakkında eğitim almalıdır.

Yemeklerde aşırı doymaktan kaçınmak ise kilo kontrolü açısından büyük önem taşımaktadır. Günlük alınan toplam kalori miktarını dengelemek, açlık ve tokluk hissi arasında doğru zamanlamayı yakalamak sağlıklı yaşamın temelidir. Her ne kadar sağlıklı olan gıdalar dahi aşırı tüketildiğinde kilo alımına neden olabilir, dikkatli olunmalidir.

Düzenli fiziksel aktivite ise şişmanlık ve aşırı yağlanmayla mücadelede ikinci önemli faktördür. Haftada en az üç gün, en az bir saat tempolu yürüyüş gibi egzersizler yaparak kaslar kullanılır ve yağ yakımı teşvik edilir. Sıklık, süre ve yoğunluk belirlenmiş egzersiz programları, sağlıklı yaşam tarzının vazgeçilmezlerindendir.

Kan şekeri seviyelerinin düzenli takibi ise risk grubundaki kişiler için hayati öneme sahiptir. Özellikle 38 yaş üzeri ve ailesinde diyabet bulunan bireyler, insülin direnci ve kan şekerleri açısından periyodik kontrollerden geçmelidir. Aşırı kilolu kişiler ve risk faktörü taşıyanlar, erken teşhis ve önlemler adına doktora başvurmalıdır.

Alkol kullanımı ise diyabet riskini artıran diğer bir faktördür. Aşırı ve düzenli alkol tüketimi karaciğerde yağlanma ve insülin direncinin hızlanmasına neden olur. Bu nedenle, alkol tüketiminde ölçülü olunması önemlidir.

Gerek görülürse, doktor kontrolünde ilaç tedavisi de diyabet ve prediyabetin önlenmesinde önemli bir rol oynar. Yaşam tarzında yapılan bu değişikliklerin, uzun vadeli sağlıklı yaşamın temelini oluşturduğunu unutmamak gerekir. Çünkü, bu yaşam biçiminden sapıldığında, eski riskler kısa sürede geri döner ve alınan tedbirler boşa gider.

Prediyabet ve diyabetin belirti ve uyarılarına dikkat etmek, komplikasyonların önüne geçmek açısından önemlidir. Sık acıkma, tatlı yeme isteği, yemek sonrası tekrar açlık, uyku bozuklukları ve kilo alma güçlüğü gibi belirtiler ilk işaretler olabilir. Ayrıca, kan şekeri yüksekliğiyle birlikte sık idrara çıkma, gece idrara kalkma, artmış susama, ağız kuruluğu, el ve ayaklarda yanma ve uyuşma gibi semptomlar ortaya çıkabilir. Bu belirtiler, ki komlik seviyelerine göre değişim gösterebilirse de, fark edilip erkenden müdahale edilmelidir.