Trump’tan Tartışmalı Ukrayna Adımı İddiası

ABD Başkanı Donald Trump’ın, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e, Rusya’nın işgal ettiği Ukrayna topraklarını ABD tarafından tanıma teklifini ilettiği öne sürüldü. İngiliz The Telegraph gazetesinin haberine göre bu teklif, savaşı sona erdirmek amacıyla Rusya’nın Kırım ve diğer işgal altındaki Ukrayna toprakları üzerindeki kontrolünü tanımaya yönelik bir hazırlık olarak değerlendiriliyor. İddialara göre Trump, ABD Özel Temsilcisi Steve Witkoff ve damadı Jared Kushner’ı Moskova’ya göndererek bu teklifin Putin’e doğrudan iletilmesini sağladı.

ABD’nin Diplomatik Geleneklerine Aykırı Bir Adım

Trump’ın bu kararı, ABD’nin alışılagelmiş diplomatik geleneklerine aykırı olarak nitelendirilirken, Ukrayna’nın Avrupalı müttefiklerinde ciddi endişelere yol açtı. Bu kararın hayata geçirilme olasılığının yüksek olduğu belirtiliyor.

Avrupa’nın Endişeleri Göz Ardı mı Ediliyor?

Gazeteye konuşan bir kaynak, Avrupa’nın endişelerine rağmen bu kararın hayata geçirilme ihtimaline ilişkin olarak, “Amerikalıların Avrupa’nın tutumunu umursamadıkları giderek daha açık hale geliyor” şeklinde bir değerlendirmede bulundu.

Trump’ın Barış Planının Detayları

Trump’ın 28 maddelik barış planında yer alan 21. madde, bu karara ilişkin önemli ayrıntıları içeriyor. Planın temel unsurlarından biri, Washington’un Kırım’ın yanı sıra Donetsk ve Luhansk’ı Rus toprağı olarak tanıması. Bu bilginin kaynağı ise Savaş Araştırmaları Enstitüsü (ISW) olarak belirtiliyor.

Putin’in Açıklamaları

Putin, Washington’un bu adımı atmasının, Trump’ın Ukrayna’da barışı sağlama amacındaki 28 maddelik planının kilit noktalarından biri olacağını ifade etti.

Cenevre Görüşmeleri ve Yeni Barış Planı

Kremlin’den yapılan açıklamaya göre, İsviçre’nin Cenevre kentinde ABD ve Ukrayna arasındaki görüşmeler sonucunda hazırlanan yenilenmiş bir barış planı teslim alındı. Witkoff’un Rus yetkililerle yaptığı görüşmelerin ardından hazırlanan ilk 28 maddelik barış planı, ABD’nin Kırım’ı ve doğudaki iki Donbas bölgesini “fiilen” tanımasını öngörüyordu.

İlk Planın İçeriği

İlk planda, ateşkes sonrasında Herson ve Zaporijya’daki temas hattının gerisinde Rusya’nın kontrolünde kalan bölgelerin de “fiilen” tanınması yer alıyordu. Ancak Cenevre’de Ukrayna ve ABD yetkilileri, Moskova için daha az avantaj içeren 19 maddelik yeni bir plan üzerinde anlaştı. Buna rağmen, birçok kaynak ABD’nin toprak tanıma teklifinin yeni planın içinde yer almaya devam ettiğini belirtiyor.

Avrupa’nın Karşı Hamlesi

Avrupa’nın hazırladığı karşı planda ise Ukrayna’nın, işgal altındaki topraklarını askeri yollarla geri almayacağı taahhüt edildi. Ayrıca, toprak takası müzakerelerinin, Rus ve Ukrayna güçlerinin karşı karşıya geldiği temas hattından başlayacağı ifade edildi.

Ukrayna’nın Anayasal Durumu

Haberde, “Kiev, 2014’ten beri Rusya’nın yasadışı şekilde ilhak ettiği toprakları resmen tanımak zorunda bırakılmayacak. Ukrayna Anayasası, herhangi bir cumhurbaşkanı veya hükümetin, referandum yapılmadan toprak devri konusunda karar almasını yasaklıyor” denildi.

Zelenski’nin Başdanışmanının Açıklamaları

Ukrayna’da geçen ay patlak veren rüşvet skandalı kapsamında Ukrayna lideri Zelenski’nin Başdanışmanı Andriy Yermak istifa etti. Yermak istifa etmeden önce, konuya ilişkin “Bugün aklı başında hiç kimse topraklarını terk etmek için bir belge imzalamaz. Zelenski başkan olduğu sürece kimse bizim topraklarımızdan vazgeçeceğimizi düşünmemeli. Topraklarımızdan vazgeçmek için belge imzalanmayacak. Anayasa bunu yasaklıyor. Ukrayna anayasasına ve Ukrayna halkına karşı gelmek istemedikçe kimse bunu yapamaz.” şeklinde konuştu.

Avrupa’nın Endişeleri ve Tepkisi

Washington’un toprak tanıma yönündeki açık teklifi, sınırların zorla yeniden çizilmesini kabul eden bir barış anlaşmasına destek vermeyi defalarca reddeden Avrupa ülkelerinde büyük endişe yarattı. Çarşamba günkü koalisyon toplantısının ardından liderler, “Sınırların zorla değiştirilmemesi gerektiği ilkesinde net olduklarını” belirterek bu yaklaşımın Avrupa ve dünyada barışın temel koşulu olduğunu vurguladı.

Avrupa’nın Karşı Teklifi

Avrupa’nın 28 maddelik kapalı planına karşı sunduğu karşı teklif, Rusya’nın Ukrayna toprakları üzerindeki kontrolünün tanınmasını kesin bir dille reddediyordu. Teklifte, “Toprak sorunları, tam ve koşulsuz ateşkesin ardından tartışılacak ve çözülecektir” ifadesi yer aldı.

Beyaz Saray’dan Açıklama

Beyaz Saray Basın Sekreteri Karoline Leavitt, konuya ilişkin yaptığı açıklamada şu ifadelere yer verdi: “Amerika Birleşik Devletleri, Ruslar ve Ukraynalılarla yoğun görüşmelerini sürdürüyor. Bu hassas diplomatik görüşmelerle ilgili her türlü haber, doğrudan başkan veya ulusal güvenlik ekibinden gelene kadar spekülatif olarak değerlendirilmelidir.”

Kremlin’in Stratejisi

Kremlin’in yayımladığı ulusal güvenlik stratejisinde ise Putin, işgal altındaki Ukrayna bölgelerinin on yıl içinde Rus sistemiyle tamamen entegre edileceğini taahhüt etti. Moskova, Eylül 2022’de Donetsk, Luhansk, Herson ve Zaporijya’nın ilhak edildiğini açıklamış olsa da bu bölgelerin tamamı üzerinde tam kontrol sağlayabilmiş değil.

Son teklif, toprak tavizleri de dahil olmak üzere en kritik konular için boşluklar bırakıyor. Bu boşlukların yalnızca Zelenski ile Trump arasındaki yüz yüze görüşmeler sonrasında doldurulacağı ifade ediliyor. Bu iddialar, uluslararası arenada büyük yankı uyandırırken, sürecin nasıl ilerleyeceği merakla bekleniyor.