Türkiye genelinde dar ve orta gelirli vatandaşları uygun koşullarla ev sahibi yapan TOKİ 500 bin sosyal konut projesi, büyük ilgi görürken, konut teslimatlarını bekleyen hak sahiplerinin en çok merak ettiği konuların başında “kira ve devir yasağı” geliyor. Sosyal konutların asıl amacı konutta oturum sağlamak olduğu için, bu mülklerin kiralanması belirli şartlara ve sürelere tabidir.
Peki, TOKİ kiraya verilebilir mi? Özellikle borcu ve taksiti devam eden bir TOKİ konutunu kiraya vermek yasal mıdır?
Genel Kural: Borcu Bitmeyen TOKİ Konutları Kiraya Verilemez
TOKİ’nin sosyal konut projelerinin temel misyonu, konut sahibi olamayan dar gelirli vatandaşların kendi evlerinde oturma ihtiyacını karşılamaktır. Bu amaca aykırı hareket edilmesini önlemek amacıyla, imzalanan sözleşmelerde net bir kira ve devir yasağı maddesi bulunur.
Genel kurala göre, konutun borcu tamamen bitene kadar veya Tapu Kadastro Genel Müdürlüğü üzerinde konulan “satılamaz/kiralananamaz” şerhi kaldırılana kadar evin kiraya verilmesi yasaktır. Bu süre, projenin niteliğine bağlı olarak uzun yıllar (genellikle 10-15 yıl) sürebilir.
Taksiti Devam Eden Konutu Kiralamanın Sonuçları
Taksit ödemesi devam eden, yani borcu henüz bitmemiş bir TOKİ konutunu kiraya vermek, sözleşmeye aykırılık teşkil eder. TOKİ, borç süresince konutun tapusuna “ipotek” veya “satılamaz/kiralanamaz” şerhi koyarak mülkiyetin devrini engeller.
Kiraya verme yasağına aykırı bir durumun tespit edilmesi halinde, TOKİ’nin sözleşmeyi tek taraflı feshetme hakkı bulunur. Bu durumda, konut hak sahibinden geri alınabilir ve ödenen taksitler, yasal kesintilerle birlikte iade edilebilir.
Kiraya Verme Yasağının İstisnaları (Özel İzin Şartı)
Bazı zorunlu hallerde, hak sahibinin mağdur olmaması adına, TOKİ’ye yazılı başvuru ile özel izin talep edilmesi mümkündür. Bu istisnai durumlar genellikle şunlardır:
-
Zorunlu Tayin: Hak sahibinin görev yeri değişikliği nedeniyle başka bir şehre tayin olması ve bu durumu resmi atama kararlarıyla ispat etmesi.
-
Sağlık Sorunları: Hak sahibinin veya birinci derece yakınının tedavi zorunluluğu nedeniyle başka bir yerde ikamet etme mecburiyeti.
-
Zorlayıcı Özel Durumlar: Hak sahibinin ikametini engelleyen, belgelenebilir diğer zorlayıcı gerekçelerle özel izin talebi.
Ancak bu izinler, kiraya verme yasağını tamamen kaldırmaz; yalnızca TOKİ’nin onayladığı belirli bir süre için geçerli bir istisna oluşturur.
TOKİ Konutu Ne Zaman Yasal Olarak Kiraya Verilebilir?
Bir TOKİ konutunun yasal olarak ve hak sahibinin serbest tasarrufu altında kiraya verilebilmesi için iki temel şartın eksiksiz yerine getirilmesi gerekir:
-
Borcun Tamamlanması: Konutun tüm taksitlerinin ödenmiş olması ve TOKİ’ye olan finansal borcun tamamen kapanması.
-
Tapudaki Şerhin Kalkması: Borcun kapanmasının ardından, TOKİ tarafından konutun tapusu üzerindeki “satılamaz/kiralanamaz” şerhinin resmi olarak kaldırılması.
Bu işlemler tamamlandığında konut, normal bir gayrimenkul statüsüne geçer ve hak sahibi tarafından kiralanabilir veya satılabilir.
#TOKİ, #SosyalKonut, #TOKİKira, #KiraYasağı, #TOKİ2025, #DevirYasağı, #KonutKiralama, #TOKİBorcu
