2009 yılında gerçekleştirilen kapsamlı bir araştırma, mikrodalga ve geleneksel yöntemlerle pişirilen yiyeceklerin besin içeriğinde anlamlı bir fark olmadığını ortaya koymuştur. Bu durumda, mikrodalga fırınlar besinlerin değerini önemli ölçüde kaybettirmiyor, ancak bazı farklılıklar gösterebiliyor. Her pişirme yöntemi, yiyeceklerin içeriğinde değişiklik yapabilir ve bu değişiklikler iyi veya kötü olabiliyor.
Örneğin, ısıtıcı etkisi proteinin yapısını değiştirerek sindirimi kolaylaştırır. Bu nedenle, ilk insanlar eti çiğ değil de pişirmeyi tercih etti. Fakat, C vitamini ve B vitaminleri gibi hassas besinler ısıya ve suya karşı oldukça duyarlıdır; özellikle kaynatma sırasında büyük ölçüde kayba uğrayabilirler. 2009 yılında Çinli araştırmacılar, farklı pişirme yöntemleriyle brokoli hazırladı ve sonucu inceledi. Yöntemler arasında kaynatma, buharda pişirme, soteleme ve mikrodalga bulunuyordu. Sonuçlar, mikrodalganın bazı vitamin kayıplarında diğer yöntemlere göre daha iyi olduğunu gösterdi. Örneğin, C vitamini kaybı en fazla kaynatmada görülürken, mikrodalga kullanımıyla bu oran %16 seviyesinde kaldı. En iyi sonuç ise buharda pişirmeyle elde edildi.
İşleyiş Şekli ve Güvenli Kullanım İpuçları
Mikrodalga fırınlar, su, şeker ve yağ gibi kutupsal (polar) molekülleri etkiler. Elektromanyetik alanlar değiştikçe, bu moleküller titreşir ve sürtünme yoluyla ısı oluşur. Bu sayede yiyecek hızla ısınırken, dış yüzeyler hızla ısınıp içleri bazen daha soğuk kalabilir. Bu nedenle, yiyecekleri karıştırmak veya tekrar ısıtmak gerekebilir.
Sağlıklı Mikrodalga Kullanımı: Uzmanlar, mikrodalga kullanımında süreyi kısa tutmayı ve mümkünse az su kullanmayı öneriyor. Çok fazla su ve uzun pişirme süreleri, besinlerin pişirme suyuna geçmesine neden olabilir. Bu ilke, kaynatma işleminde de geçerlidir. Ayrıca, mikrodalga kullanırken uygun kaplar seçmek önemlidir; “mikrodalga için uygun” etiketi, genellikle kapağın erimediğini gösterir, ancak tamamen sağlıklı oldukları anlamına gelmez. 2023 yılında Nebraska-Lincoln Üniversitesi’ndeki araştırmalar, bazı plastik kapların mikrodalgada ısıtıldığında mikro ve nano-parçacıklar salabildiğini ortaya koymuştur. Bu nedenle, cam veya seramik kaplar tercih edilmelidir.
Bunun yanı sıra, mikrodalga ile pişirirken akrillamid adı verilen ve potansiyel olarak kansere yol açabilecek kimyasal bileşiğin oluşumunu önlemek de önemlidir. Özellikle patates gibi nişastalı gıdalarda yüksek ısıyla doğal olarak oluşabilen bu bileşiği azaltmak için, pişirmeden önce patatesleri suda bekletmek veya haşlamak faydalı olabilir.
Sonuç ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
Besin değerleri, mikrodalga kullanımıyla gerçekten azalır mı? Çok kısa cevap vermek gerekirse: Bu, yiyeceğin türüne ve pişirme yöntemine göre değişir. Mikrodalga kullanmak veya kullanmamak konusunda karar verirken, yemek türü, pişirme süresi ve yöntemi önemli rol oynar. Mikrodalga, mutfakta her sorunu çözümleyen bir araç değil, doğru kullanıldığında oldukça pratik ve güvenilir bir seçenektir.