MuhtarAbi

Karakutu Nedir ve Nasıl Çalışır?

Yazar: MuhtarAbi 7 görüntülenme
Uçaklarda uçuşa dair ayrıntılı verileri kaydeden karakutular eski bir teknolojiye dayansa da halen önemini koruyor.

Karakutu (Resmi adı: Uçuş Kayıt Cihazı), uçaklarda uçuşa dair tüm ayrıntılı verileri ve kokpit konuşmalarını kaydeden, kaza anında bilgilerin korunmasını sağlayan hayati önemde bir cihazdır.

🔍 Karakutunun Tanımı ve Amacı

Karakutu, eski bir teknolojiye dayansa da uçak kazalarının nedenlerini tespit etmek, yeni önlemler almak ve havacılık düzenlemelerini geliştirmek için kritik öneme sahiptir.

  • Renk: Adının aksine siyah değil, kazadan sonra kolay bulunması için parlak turuncu renktedir.

  • Kayıt Şekli: Bütün bilgiler, dış etkenlere karşı üstün korumaya sahip hafıza çiplerine kaydedilir.

  • Boyut ve Ağırlık: Genellikle ayakkabı kutusu büyüklüğünde ve yaklaşık 5 kg ağırlığındadır.

🛡️ Yapısı ve Dayanıklılığı

Karakutu, içindeki verileri bir kaza anında karşılaşabileceği en zorlu şartlardan korumak için tasarlanmıştır:

Özellik Dayanıklılık/Koruma
Dış Katman Titanyum veya çelik kaplama.
Yalıtım Yüksek ısıya karşı dayanıklı 2-3 cm kalınlığında yalıtım sistemi.
Isıya Direnç 1100 derece ısıda bir saat dayanıklılık.
Suya Direnç Tuzlu suda 30 gün boyunca ve 6 bin metre derinliğe kadar sinyal verebilir.
Sinyal Sistemi Suyla temas halinde devreye girer ve 90 gün boyunca sinyal gönderir.

🎙️ Karakutular Neleri Kaydediyor? (İki Ana Tip)

Ticari uçaklarda genellikle iki ayrı karakutu bulunur ve her ikisi de ABD Federal Havacılık Dairesi (FAA) zorunluluğu altındadır:

  1. Uçuş Veri Kaydedici (FDR):

    • Uçağın son 25 saatindeki konum, yükseklik, hız, motor durumu, yakıt, hidrolik, elektrik sistemleri ve otomatik pilot gibi yaklaşık 3.500’e varan uçuş parametresini kaydeder.

  2. Kokpit Ses Kaydedici (CVR):

    • Kokpitteki pilotların son iki saatlik konuşmalarını, komutları ve çevresel sesleri (çarpma sesi, alarm vb.) kaydeder.

Bu verilerin birleştirilmesiyle kazanın nasıl olduğu ve pilotların o anlarda neler konuştuğu netleşir.

💡 Tarihçesi ve Gelişimi

  • Mucit: Babası uçak kazasında ölen mühendis David Warren.

  • Gerekçe: 1950’lerde İngiliz yapımı jet yolcu uçaklarının peş peşe düşüş nedenlerinin anlaşılamaması.

  • İlk Cihaz: Warren, 1958’de “ARL Uçuş Hafızası Ünitesi”ni sundu.

  • İsim Kökeni: “Karakutu” isminin, Warren’ın 1958’de BBC’ye verdiği bir röportajda bir gazetecinin kullandığı genel elektronik terimden geldiğine inanılıyor.

📡 Geleceğe Yönelik Yeni Teknolojiler

Karakutunun bulunamaması riskini ortadan kaldırmak için havacılık sektörü yeni çözümler üzerinde çalışmaktadır:

  1. Otomatik Yer İletme Sistemi (ICAO Zorunluluğu): Sorun anında uçağın yerini tespit etmeyi kolaylaştırmak için sinyal iletim sıklığının artırılması zorunlu kılındı.

  2. Çarpma Anında Fırlayan Kayıt Cihazları (Test Aşamasında): Airbus tarafından test edilen, çarpma anında uçaktan fırlayarak bulunabilirliği artıran cihazlar.

  3. Uydu Üzerinden Anlık Veri Transferi (Test Aşamasında): Uçuş verilerinin kesintisiz olarak uydu üzerinden anlık aktarılması, veri güvenliği ve gizlilik gibi nedenlerle halen ICAO tarafından incelenmektedir.