Karakutu (Resmi adı: Uçuş Kayıt Cihazı), uçaklarda uçuşa dair tüm ayrıntılı verileri ve kokpit konuşmalarını kaydeden, kaza anında bilgilerin korunmasını sağlayan hayati önemde bir cihazdır.
🔍 Karakutunun Tanımı ve Amacı
Karakutu, eski bir teknolojiye dayansa da uçak kazalarının nedenlerini tespit etmek, yeni önlemler almak ve havacılık düzenlemelerini geliştirmek için kritik öneme sahiptir.
-
Renk: Adının aksine siyah değil, kazadan sonra kolay bulunması için parlak turuncu renktedir.
-
Kayıt Şekli: Bütün bilgiler, dış etkenlere karşı üstün korumaya sahip hafıza çiplerine kaydedilir.
-
Boyut ve Ağırlık: Genellikle ayakkabı kutusu büyüklüğünde ve yaklaşık 5 kg ağırlığındadır.
🛡️ Yapısı ve Dayanıklılığı
Karakutu, içindeki verileri bir kaza anında karşılaşabileceği en zorlu şartlardan korumak için tasarlanmıştır:
🎙️ Karakutular Neleri Kaydediyor? (İki Ana Tip)
Ticari uçaklarda genellikle iki ayrı karakutu bulunur ve her ikisi de ABD Federal Havacılık Dairesi (FAA) zorunluluğu altındadır:
-
Uçuş Veri Kaydedici (FDR):
-
Uçağın son 25 saatindeki konum, yükseklik, hız, motor durumu, yakıt, hidrolik, elektrik sistemleri ve otomatik pilot gibi yaklaşık 3.500’e varan uçuş parametresini kaydeder.
-
-
Kokpit Ses Kaydedici (CVR):
-
Kokpitteki pilotların son iki saatlik konuşmalarını, komutları ve çevresel sesleri (çarpma sesi, alarm vb.) kaydeder.
-
Bu verilerin birleştirilmesiyle kazanın nasıl olduğu ve pilotların o anlarda neler konuştuğu netleşir.
💡 Tarihçesi ve Gelişimi
-
Mucit: Babası uçak kazasında ölen mühendis David Warren.
-
Gerekçe: 1950’lerde İngiliz yapımı jet yolcu uçaklarının peş peşe düşüş nedenlerinin anlaşılamaması.
-
İlk Cihaz: Warren, 1958’de “ARL Uçuş Hafızası Ünitesi”ni sundu.
-
İsim Kökeni: “Karakutu” isminin, Warren’ın 1958’de BBC’ye verdiği bir röportajda bir gazetecinin kullandığı genel elektronik terimden geldiğine inanılıyor.
📡 Geleceğe Yönelik Yeni Teknolojiler
Karakutunun bulunamaması riskini ortadan kaldırmak için havacılık sektörü yeni çözümler üzerinde çalışmaktadır:
-
Otomatik Yer İletme Sistemi (ICAO Zorunluluğu): Sorun anında uçağın yerini tespit etmeyi kolaylaştırmak için sinyal iletim sıklığının artırılması zorunlu kılındı.
-
Çarpma Anında Fırlayan Kayıt Cihazları (Test Aşamasında): Airbus tarafından test edilen, çarpma anında uçaktan fırlayarak bulunabilirliği artıran cihazlar.
-
Uydu Üzerinden Anlık Veri Transferi (Test Aşamasında): Uçuş verilerinin kesintisiz olarak uydu üzerinden anlık aktarılması, veri güvenliği ve gizlilik gibi nedenlerle halen ICAO tarafından incelenmektedir.