Akciğer Kanseri: Güncel Veriler, Risk Faktörleri ve Korunma Yöntemleri

Akciğer kanseri, dünya genelinde en sık görülen ve ölümle sonuçlanan kanser türleri arasında yer alıyor. 2022 yılı verilerine göre yaklaşık 2 milyon 480 bin yeni vaka tespit edilmekte ve 1,8 milyon kişi bu hastalık nedeniyle yaşamını yitirmektedir. Özellikle erkeklerde en yaygın kanser türü olan akciğer kanseri, Türkiye’de de ciddi bir sağlık sorunu olmaktadır.

Türkiye’de önümüzdeki yıllarda beklenen yeni vaka sayısı yaklaşık 250 bindir. Sağlık Bakanlığı verilerine göre, 2024 itibariyle Türkiye’de toplam kanser vakalarının %20-25’ini akciğer kanseri oluşturmaktadır ve bu oran erkeklerde 56,7/100 bin kişi olarak kayıtlara geçmiştir. Son beş yılda ise vaka sayısında yaklaşık %15’lik bir artış gözlemleniyor. Endüstriyel bölgelerde vaka oranları 3/100 binden 66/100 bine kadar yükselirken, çevresel faktörler ve sigara kullanımı bu artışta önemli rol oynamaktadır.

Semptomlar ve Erken Tanı

Akciğer kanseri genellikle başlangıçta belirti vermeden ilerler. Sık görülen belirtiler arasında sürekli öksürük, nefes darlığı, göğüs ağrısı ve kilo kaybı yer alır. Ancak erken evrede fark edilmesi zordur. Bu nedenle, 50-80 yaş arasındaki ve özellikle 20 paket-yıl veya daha fazla sigara öyküsü bulunan bireyler için düşük doz BT taraması önerilmektedir. Erken teşhis konulan hastalarda sağ kalım oranı %60-90 seviyelerine kadar çıkabilmektedir.

Modern Tedavi Yaklaşımları ve Umut Veren Gelişmeler

Son zamanlarda uygulanan immünoterapi ve hedefe yönelik tedavi yöntemleri, hastaların yaşam süresini anlamlı biçimde uzatmıştır. Sağ kalım oranlarında %44 oranında artış sağlanması, bu alanlardaki gelişmelerin ne denli önemli olduğunu göstermektedir. Uzmanlar, bu başarıların sürdürülebilmesi için farkındalık çalışmaları ve etkin tarama programlarının hayati önemde olduğunu vurgulamaktadır.

Korunma ve Risk Azaltma Stratejileri

Akciğer kanseri büyük ölçüde önlenebilir bir hastalıktır. Sigara ve tütün ürünlerinden uzak durmak, sağlıklı beslenmeye önem vermek, düzenli egzersiz yapmak ve çevresel risk faktörlerine dikkat etmek, hastalık riskini önemli derecede azaltır. Erken tarama programlarına katılım, aile öyküsü takibi ve alkol kullanımı ile obezitenin kontrol altına alınması da risk azaltıcı yöntemler arasında yer alır. Ayrıca, sigara içenlerde riski 20-25 kat artırdığı bilinen akciğer kanserinden korunma adına en etkili adım, sigarayı bırakmaktır.

Sigara bırakma konusunda yapılan çalışmalar ve alınan önlemler sayesinde, sadece kanser değil aynı zamanda KOAH, kalp-damar hastalıkları ve diğer ciddi sağlık sorunlarına karşı da önemli bir koruma sağlanmaktadır. Uzmanlar, “Bugün atacağınız küçük bir adım, hayatınızı kurtarabilir” diyerek bireyleri sigaradan uzak durmaya teşvik etmektedirler.