AB Genişleme ve Türkiye’ye Özel Güncel Değerlendirmeler 2025

Avrupa Birliği Komisyonu, 2025 Genişleme Paketi kapsamında, Türkiye ve diğer bölgesel ülkeleri yakından ilgilendiren yeni raporlarını kamuoyuyla paylaştı. Bu raporlarda, aday ülkelerin ilerlemesi, bölgesel gelişmeler ve AB-Türkiye ilişkilerindeki son durum detaylı şekilde ele alınıyor. Komisyonun Genişlemeden Sorumlu Üyesi Marta Kos, raporların hızla değişen jeopolitik ortamlar göz önüne alınarak değerlendirilmesi gerektiğine vurgu yaptı.

Özellikle Türkiye’nin bölgesel stratejik ortaklıklarına, bölgesel bağlantısallık ve güvenlik konularına olan katkıları yüksek takdirle not edilirken, demokratik standartlar, hukuk devleti ve temel haklara ilişkin sorunların da altı çizildi. Cumhuriyetin güçlendirilmesi ve reformların hızlandırılması yönünde öneriler getirilirken, katılım müzakerelerinin durma noktasında olması ve iç siyasi süreçlerin gelişimi dikkatle takip ediliyor.

Nitelikli İşbirliği ve Katılımcı Diyaloglar

Raporda, Yüksek Düzeyli Diyalogların yeniden başlatılması, ekonomik, güvenlik ve göç gibi alanlarda işbirliğinin artırılması vurgulanıyor. Türkiye’nin AB entegrasyon sürecinde kurumların etkinliği ve seçimlerin özgür ortamda gerçekleşmesi gibi unsurlar olumlu kaydediliyor; fakat eşit şartlar ve özgürlükler konusunda çalışmaların devam etmesi gerektiği ifade ediliyor.

Özellikle İran ile sınır güvenliğinin güçlendirilmesi, bölgedeki göç akımlarının yönetimi ve Suriyeli sığınmacılara yönelik çabaların artması bekleniyor. Suriyelilerin gönüllü dönüşlerinin hızlandırılması, sınır güvenliği ve insani yardım faaliyetleri, başlıca gündem maddeleri arasında yer alıyor. Bu bağlamda, AB ile ilişkilerin daha dayanıklı ve sürdürülebilir hale gelmesi için öneriler sunuluyor.

Jeopolitik ve Bölgesel Politikalar

Türkiye’nin bölgesel meselelerde aktif rol üstlenmekte olduğu, Karadeniz ve Doğu Akdeniz bölgelerindeki ortak çıkarlar doğrultusunda hareket ettiği gözlemleniyor. Montrö Sözleşmesi’nin ve Karadeniz tahıl koridorunun korunmasıyla ilgili tutumunun kararlı olduğu belirtiliyor. Ayrıca, Ukrayna ve Rusya arasındaki doğrudan görüşme girişimleri ve barış çabalarına katkıları takdir ediliyor.

Bölgesel istikrar ve ekonomik kalkınma hedeflerine uygun hareket eden Türkiye’nin, Batı Balkanlar, Orta Doğu ve Kuzey Afrika bölgelerinde stratejik konumu güçleniyor. İsrail, Filistin ve Suriye’ye ilişkin tutumlar, bölgesel barış ve güvenlik konularında Türkiye’nin oynadığı rolü net bir şekilde ortaya koyuyor. Ayrıca, Türkiye’nin uluslararası kuruluşlardaki aktif katılımı sayesinde jeopolitik nüfusu ve etki alanı genişliyor.

Orta Doğu ve Kapsamlı Yaklaşımlar

Orta Doğu barış sürecine katkı sağlayan Türkiye, iki devletli çözüm ve barış için uluslararası koalisyonların içinde yer alıyor. İsrail ve Filistin arasındaki ilişkilerin normalleşmesi ve bölgedeki çatışmaların azaltılması yönünde girişimler aktif şekilde sürdürülüyor. Türkiye’nin Gazze, Suriye, İran ve Katar ile ilişkileri, bölgenin güvenliği ve istikrarı açısından önemli bir rol oynuyor.

Suriye’deki gelişmeler, Türkiye’nin nüfuzunu artırmış ve bölgeye yönelik stratejik yaklaşımlarda esnek davranmıştır. Türkiye, hem bölge istikrarı hem de egemenlik ilkelerine bağlı kalarak, Suriye geçiş hükümetiyle yakın ilişki kurmaya devam ediyor ve askeri destek ilişkilerini güçlendiriyor. Bu çerçevede, güvenlik tehditlerini azaltmayı amaçlayan politikaları uygulamaya koyuyor.

Terörle Mücadelede Güncel Durum ve Güvenlik Politikaları

PKK ve diğer terör örgütlerine karşı sürdürülen mücadele, elde edilen kazanımlar ve terör olaylarında düşüş eğilimi raporda yer alıyor. Güvenlik güçlerinin sınır ötesi operasyonları ve istihbarat çalışmaları sayesinde, terör kaynaklı tehditlerin azalmasının önemi vurgulanıyor. Ayrıca, DEAŞ ve diğer örgütlere karşı uluslararası işbirliği devam ediyor, özellikle AB ve ortak ülkelerle bilgi alışverişi ve sınır güvenliği sağlanıyor.

Uyuşturucu kaçakçılığıyla mücadelede ise, Türkiye’nin kararlı duruşu ve üst düzey koordine çalışmaları takdir edilmekte. Stratejik önemi büyük olan bu alan, hem iç güvenlik hem de bölgesel istikrar açısından kritik olarak görülüyor. Antidrog başarısı, uluslararası anlaşmalara uyum ve adli kapasitenin geliştirilmesi temel hedefler arasında yer alıyor.

Kıbrıs ve Ekonomik Gelişmeler

Kıbrıs sorununa ilişkin gayriresmi görüşmeler devam ederken, AB’nin çözüm arayışlarına verdiği destek ve Türkiye’nin katkısı önemli bir yer tutuyor. Türkiye, tek taraflı adımlar yerine, BM öncülüğündeki süreçlere yeniden bağlı kalmaya çağrılıyor. Ekonomik açıdan, Türkiye’nin işleyen piyasa ekonomisi oluşturma yolundaki ilerlemesi dikkat çekiyor. Para politikası ve finansal istikrar ön planda tutulurken, büyüme ve enflasyon üzerinde dengeli bir görünüm ortaya çıkıyor.

İstikrar ve sürdürülebilir kalkınma adına, destekler ve reformlar sürdürülüyor. Yatırımların teşvik edilmesi, enerjide çeşitlilik ve inovasyon alanlarına odaklanmak, uzun vadeli büyümenin temel unsurları olarak öne çıkıyor. Ayrıca, AB müktesebatına uyum ve gümrük politikaları geliştirilerek, dış ticaret ve yatırım ortamı iyileştiriliyor.

Ekonomik ve Çevresel Stratejiler

Türkiye’nin ekonomik göstergeleri, kriz sonrası toparlanmanın ve sürdürülebilir büyümenin göstergeleri olarak öne çıkarken, enflasyon ve dış açık konularında dikkatli adımlar devam ediyor. Yüksek genç işsizlik ve düşük kadın istihdam oranlarıyla mücadele kapsamında çeşitli reformlar planlanmakta. Çevre alanında ise, iklim hedefleri ve sürdürülebilir kalkınma projeleri aktif olarak yürütülüyor.

2053 Uzun Dönemli İklim Stratejisi, karbon emisyonlarını azaltmayı ve yenilenebilir enerji kullanımını artırmayı hedefliyor. Tarım alanında yeni destek politikaları ve kırsal kalkınma projeleriyle AB uyum süreci desteklenirken, bölgesel ve uluslararası yaptırımlara uyum, bölgesel barış ve istikrarı güçlendirmeyi amaçlıyor.