Morrow’un aktardığına göre, Türk hamamı yalnızca temizlik amacıyla kullanılan bir mekân değil; aynı zamanda toplumsal iletişim ve sosyalleşme ortamı olarak da önemli bir fonksiyon görüyor. Osmanlı döneminden günümüze gelen bu yapılar, sosyolojik açıdan kadın ve erkekler için ayrı ayrı özel alanlar sunar. Mimar ve hamamlar konusunda uzman Ahmet İğdirligil, “Hamam, tarih boyunca eşsiz bir kamusal buluşma noktası olmuştur” diyerek, bu kültürel önemin altını çiziyor.
Geçmişte özellikle zengin ailelerin kadınlarına özel olarak tasarlanan hamamlar, kişisel eşyalar, ipek peştemaller ve geleneksel ritüellerle donatılır; adeta bir zarafet ve prestij simgesi haline gelmişti. Günümüzde ise, bu yapılar farklı yapı stil ve tercihlerine göre çeşitlilik gösteriyor. Zeyrek Çinili Hamamı’nın Misafir İlişkileri Müdürü Elif Kartal, hamam deneyiminin yalnızca kese ve köpükten ibaret olmadığını, mimari ve atmosferin de ziyaretçinin ruhunu etkilediğini anlatıyor.
İstanbul’da halen aktif durumda olan toplam hamam sayısının yaklaşık 60 civarında olduğunu ve bunların büyük çoğunluğunun kadınlar ve erkekler için ayrı saatlerde hizmet verdiğini belirtiyor. Ayasofya Hürrem Sultan Hamamı gibi tarihi ve gösterişli yapılar ise, iki cinsiyetin farklı bölümlerde eşzamanlı veya ayrı şekilde buluştukları çok önemli merkezler olarak öne çıkıyor. Bu hamamlar, yapısal farklılıkları ve zengin tarihleriyla turizm ve kültür açısından büyük bir öneme sahip.
Hamama gitmeden önce dikkat edilmesi gereken birkaç önemli nokta ise nazik öneriler olarak öne çıkıyor. 25 yıllık natır Elif Tamtartar, ziyaretçilerin ağda yapmamış olmasına, losyon veya yağ içeren ürünlerden uzak durmasına ve hafif beslenip alkolden kaçınmasına öneriyor. Ayrıca, soyunma alanlarında kullanılan tek kullanımlık iç çamaşırları, hijyen ve rahatlık açısından tercih ediliyor.
Anlamlı ve yenileyici bir deneyim
Morrow’un yazısında vurgulanan en önemli noktalardan biri ise, hamamın aslında lüks değil, ruhu arındıran bir ritüel olmasıdır. Natır ve tellakların usta elleriyle uygulanan kese ve köpük masajı, sadece cilt yüzeyinden ölü deriyi temizlemekle kalmaz, aynı zamanda cildi yeniden canlandırır ve ziyaretçilere kendilerini çocukluk sıcaklıklarına geri götüren bir deneyim sunar. Bu ritüel, sadece temizlik değil, içsel bir yenilenme ve psikolojik rahatlama sağlar.
Hamamdan çıkarken ise acele edilmemeli. Morrow, buharın ve atmosferin verdiği huzurla bir süre dinlenilip, çay eşliğinde zaman geçirilmesini tavsiye ediyor. Çünkü hamam; yalnızca temizlik değil, duyguları hafifleten, enerjiyi yeniden bulan ve zamanın adeta su gibi aktığı şifalı bir mekân olarak görülüyor.
İstanbul’un en yüksek kalitedeki hamamları arasında Cağaloğlu, Çemberlitaş, Kılıç Ali Paşa, Hürrem Sultan ve Zeyrek Çinili Hamamı bulunuyor. Bu tarihi yapılar, ziyaretçilere suyun kutsallığında unutulmaz ve özgün bir deneyim vadediyorlar.
CNN Travel’in “What really happens inside a Turkish bath” başlıklı haberinden alınmıştır.