Suriye’de Kritik Zirve ve Rusya-Zeytin Dalı Harekatı Gelişmeleri

Suriye Cumhurbaşkanı Ahmed Şara, Beşar Esed’in iktidardan düşüşünden bu yana ilk kez Moskova’ya resmi bir ziyaret gerçekleştirecek. Uçağı Rusya’ya varışını tamamladıktan sonra, konvoyu Vladimir Putin ile yapacağı görüşme için yola çıktı. Ayrıca, Şara’nın Rusya’da yaşayan Suriyeli toplum temsilcileriyle gerçekleştireceği görüşmeler de bekleniyor.

Önemli bir adım olarak, Şara’nın, savaş sırasında işlenen suçlar nedeniyle de gündemde olan eski lider Beşar Esed’in ülkesine iadesi talebinde bulunacağı öne sürülüyor. Bu girişimin, iki ülke arasındaki ilişkiler açısından yeni bir dönemi işaret edebileceği düşünülüyor. Ayrıca, Rusya’nın Suriye’deki askeri varlıklarının durumu ve geleceği üzerinde de görüşmeler yapılması planlanıyor.

Rusya ve Suriye İkilisinin Stratejik İşbirliği Konuları

Rusya ile Suriye arasındaki ilişkiler, yalnızca siyasi değil, askeri açıdan da büyük önem taşıyor. Tartus ve Hmeymim üsleri, Moskova’nın bölgesel ve küresel operasyonları için hayati öneme sahip. Rus ordusu, bu askerî noktaları kullanarak Afrika ve Ortadoğu bölgesindeki varlığını sürdürüyor. Esed’in devrilmesi sonrası bu üslerin güvenliği, Moskova’nın temel stratejilerinden biri haline geldi ve, hatta, planlar arasında bu üslerin insani yardım merkezlerine dönüştürülmesi girişimi de bulunuyor.

Rus Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, geçtiğimiz günlerde yaptığı açıklamada, Moskova’nın Suriye’deki üslerini koruma konusundaki kararlılığını vurguladı. Lavrov, “Suriye hükümetinin ve bölgesel aktörlerin burada kalmamızdan memnun olduğu açıktır,” dedi. Bu, Moskova’nın bölgesel çıkarlarını koruma amacını net bir şekilde ortaya koyuyor.

Esed’in Rusya’da Gözaltına Alınması ve Talep Edilen İade

Suriye’deki yetkililer, devir sonrasında ülkesinde bulunmayan eski lider Beşar Esed’in, Moskova’da kalışını sürdürüyor. Yüksek düzeyde bilinçli olarak yapılan açıklamalarda, Şara’nın, Esed’in ülkesine iadesini talep edeceği belirtiliyor. Bu bağlamda, “gıyabi tutuklama” kararı da alınmış durumda.

Geçen hafta, Suriye mahkemeleri, Aralık 2024 itibarıyla Moskova’da yaşayan Esed hakkında tutuklama kararı çıkardı. Dera’da Ateşkes ve protestoların başlamasının ardından ortaya çıkan mağduriyetler gerekçe gösterilerek, Esed’in yargılanması için uluslararası bir süreç işletilmekte. Bu kararla, sorumluların yüzleşmesi için yasal zemin hazırlanıyor ve insan hakları ihlallerinin hesabının sorulması amaçlanıyor.

Dera Olayları ve Suriye İç Savaşının Başlangıcı

2011 yılında Dera’da başlayan olaylar, Suriye’deki iç savaşın ve ekonomik krizlerin ilk kıvılcımı oldu. Öğrencilerin ve halkın rejime karşı geliştirdiği protestolar, güvenlik güçlerinin sert karşılık vermesi ile kitleselleşti. Güvenlik güçlerinin gözaltındaki ve işkence gören gençlere yönelik uygulamaları, büyük tepkilere neden oldu. Zamanla, sokak gösterileri ülke geneline yayılarak, halkın rejime karşı mücadelesi güç kazandı.

İsyanın başlangıcı, yaklaşık on yıl önce, insani ve siyasi açıdan ciddi etkiler uyandırdı ve milyonlarca kişinin yer değiştirdiği, savaşın sürdüğü karmaşık bir dönem haline geldi. Dera olayları, bu süreçte ölümlere, kitlesel göçlere ve bölge istikrarını tehdit eden olaylara yol açtı. Şimdi ise, o dönemin sorumlularından eserin yargılanması gündemde ve uluslararası hukuk çerçevesinde hesap sorulması için adımlar atılıyor.