Otizm Riskini Artıran ve Azaltan Faktörler Üzerine Güncel Bulgular

Geçtiğimiz günlerde ABD Başkanı Donald Trump tarafından yapılan ve geniş yankı uyandıran "Parasetamol gebeliklerde kullanılmamalı, otizme yol açıyor" açıklaması, tıp camiasında yoğun tartışmalara neden olmuştu. Uzmanlar, bu tür iddiaların bilimsel temellere dayanmadığını ve anne adaylarının endişelerini daha fazla artırmaması gerektiğini vurguluyor. Bu bağlamda, konuya ilişkin yapılan araştırmalar ve elde edilen yeni bulgular umut vaat ediyor.

Yüksek lisans ve doktora seviyesindeki çalışmalarda, otizmin kesin nedenleri henüz tam olarak belirlenmemiş olsa da, riski artıran faktörler üzerinde yoğunlaşılıyor. Özellikle Kuzey Kıbrıs'ta yürütülen ve birçok tıp fakültesi öğrencisinin de katıldığı büyük çaplı bir araştırma, bu konularda önemli veriler sağladı. Çalışmada, otizm spektrum bozukluğu olan çocuklar ve sağlıklı kontroller karşılaştırıldı, böylece yaşam ve gebelik sürecine dair risk faktörleri detaylı bir şekilde incelendi.

Gebelikte ve Erken Dönem Faktörlerin Otizm Üzerindeki Etkisi

Çalışmamızda, annelerin gebelik sürecinde yaşadıkları ruhsal sıkıntılar, örneğin depresyon ve stres, ilk ciddi risk faktörleri olarak ortaya çıktı. Ayrıca, gebelikte ikiden fazla düşük hikayesinin bulunması ve otoimmün tiroid hastalıkları, otizm riskini artıran unsurlar arasında yer aldı. Çocuklarda ise cinsiyet, düşük doğum ağırlığı ve ilk yıl boyunca MR veya Tomografi çekilmesi gibi nörolojik görüntüleme işlemlerinin de gözlemlenmesi önemli bulgular arasında yer aldı.

Öte yandan, araştırmanın en dikkat çekici yönlerinden biri, gebelik sırasında multivitamin ve demir takviyesi kullanımının otizm riskini azalttığı görülmesi. Aşıların otizm gelişimine yol açtığı yöndeki iddiaların ise hiçbir bilimsel kanıta dayanmadığını belirtmek gerekir. Bu bulgular, anne sağlığı ve çocuk sağlığı açısından büyük önem taşıyor.

Yanlış Bilinenler ve Güncel Araştırma Bulguları

İlgili çalışma, aynı zamanda, toplumda yanlış bilinen bir konuya da ışık tutuyor: Alüminyum içerikli mide ilaçlarının otizm riskini artırabileceği konusunda yeni bir perspektif sunuldu. Hamilelikte alüminyum içeren anti-asit kullanımıyla ilgili yapılan araştırma, bu ilaçların kullanımının doğan çocukta otizm riskini yaklaşık 2,5 kat artırdığını ortaya koydu. Bu bulgu, özellikle reçetesiz satılan pek çok anti-asidin içinde alüminyum maddesinin bulunduğu dikkate alınmalıdır.

Alüminyum ve diğer ağır metallere maruziyetin, otizmle ilişkili olabileceğine dair birçok çalışma bulunmakta. Ancak, özellikle gebelik sırasında alınan bu tür ilaçların etkisi üzerine sınırlı sayıda çalışma olmasına rağmen, mevcut veriler bu riski gözler önüne seriyor. Dolayısıyla, hamilelerin ve bebeklerinin sağlığını korumak adına, ağır metal içeren ilaç ve maddelerden uzak durması hayati önem taşıyor.

Sonuç ve Öneriler

Otizm rahatsızlığının henüz kesin nedeni tam olarak bilinmese de, araştırmalar anne sağlığı, ruh hali, beslenme düzeni ve yaşam koşulları ile yakından ilişkili olabilecek faktörleri ortaya koyuyor. Sağlıklı beslenmek, stres ve ruhsal sıkıntılardan uzak durmak, ağır metal içeren maddelerin kullanımından kaçınmak gibi önlemler, otizm riskini azaltma noktasında önemli adımlar olabilir.

Profesyonel sağlık incelemesi ve düzenli takipler, özellikle beslenme ve metabolik testler, risk faktörlerini belirlemede büyük rol oynuyor. Ayrıca, araştırmalarımız devam ederken, toplumdaki yanlış inanışların da düzeltilmesi gerekiyor. Otizmin nedeni ve tedavisi üzerine yeni ve sağlıklı bilgiler ışığında, anne adaylarının ve ailelerin bilinçlenmesi, çocuklarının sağlıklı gelişimi için kritik önemdedir.

Unutulmamalıdır ki, bilimsel temellere dayanan veriler ışığında, parasetamol veya aşıların otizmin nedeni olmadığı gibi, ağır metal ve ilaç kullanımı konusunda da bilinçli seçimler yapılması önemli. Sağlıklı yaşam alışkanlıkları ve düzenli tıbbi denetimler, en etkili koruyucu yöntemlerdendir.

Yrd. Doç. Dr. Umut Altunç