Okul Kütüphaneleri Uluslararası En iyi uygulamalar ve yeni rehberler

MEB tarafından yayımlanan “Okul Kütüphaneleri Yönetmeliği” kapsamında, eğitim kurumlarında kütüphanelerin yapısı, işleyişi ve personel yönetimine ilişkin temel ilkeler belirlenmiştir. Bu yönetmelik, 23 Kasım 2024 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanmış olup, okullardaki kütüphanelerin etkinliğinin artırılmasına yönelik çalışmaların temelini oluşturuyor. Bu kapsamda, Destek Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan ve temel amaçları doğrultusunda kütüphanelerden en yüksek düzeyde faydalanmayı hedefleyen “Okul Kütüphaneleri Uygulama Kılavuzu” devreye alınmıştır.

Kılavuz, öğrencilerin kitaplara erişimini kolaylaştırmak ve düzenli kitap okuma alışkanlığını kazandırmak amacıyla çeşitli etkinlik ve stratejiler içeriyor. Ayrıca, öğretmenler ve velilerin de katılımını sağlayacak şekilde tasarlanmış olup, “Genel esaslar”, “Kazandırma süreçleri ve yöntemleri”, “Etkinlik önerileri”, “Kaynak seçkisi oluşturma” gibi temel bölümlerden oluşuyor. Bu yapı, okul içi kitap temini, seçim kriterleri ve etkileşimli etkinliklerin planlanmasında rehberlik ediyor. Kılavuz, öğrencilerin kitaplardan maksimum verim alabilmesi için çeşitli uygulama ve etkinlik örnekleri de sunuyor ve öğretmenlere yol gösteriyor.

Okuma Becerilerinin Güçlendirilmesi ve Kütüphane Kullanımı

10 Okuryazarlık Temelli Hedef Belirlenmiştir Bu kılavuzda yer alan ana amaçlardan biri, ‘kütüphane okuryazarlığını’ geliştirmek ve öğrencilere etkin okuma becerisi kazandırmak. Öğrencilere, sadece temel bilgi değil, aynı zamanda yaşam boyunca sürecek olan okuryazarlık kültürünü benimsetmek hedefleniyor. Bu yaklaşım doğrultusunda, kütüphanelerde bulunması gereken kitaplar, ‘bilgi okuryazarlığı’, ‘görsel okuryazarlık’, ‘dijital okuryazarlık’ gibi çeşitli alanlarda geliştirilmiş olacak. Öğrencilerin gelişim seviyelerine uygun içeriklerle zenginleştirilen kütüphanelerde, ve bu içeriklerin kazandırılmasıyla eğitim kalitesinin artırılması amaçlanıyor.

Kaynakların nitelikli ve güncel olması, öğrencilerin ilgisini çekmek ve öğrenme motivasyonunu yükseltmek açısından büyük önem taşıyor. Böylece, eğitim ortamlarında kitap erişimini kolaylaştırıp, sürekli okuma alışkanlığını teşvik etmek hedefleniyor.

Seçim ve Kaynak Kazandırma Süreçleri

Kaynak seçiminde, okulda kurulacak bir “Seçim ve Ayıklama Komisyonu” büyük öneme sahip. Bu komisyon, ilçe millî eğitim müdürlüğü temsilcileri, okul yöneticileri, kütüphane sorumluları ve öğretmenlerden oluşur. Tüm kaynaklar, devlet bütçesinden sağlanmasının yanı sıra, bağışlar, satın alma ve takas yoluyla da temin edilir. Bu sürdürülebilir ve kaliteli kaynak teminiyle, kütüphanelerin gelişimi sürekli desteklenir.

Etkinlik önerileri bölümünde ise, kitap bağış kampanyaları, kitap fuarları, sosyal sorumluluk projeleri, değişim günleri ve farkındalık çalışmaları gibi çeşitli organizasyonlar yer alır. Öğrencilerin ve toplumun ilgisini çekecek bu yöntemler, kitaplara erişimde çeşitlilik ve zenginlik sağlar.

Kaynak Seçimi ve Uygunluk Bellekleri

Farklı okul türleri ve seviyeleri göz önüne alınarak, gerekli temel kaynaklar belirlenir. Örneğin, ilkokullarda görsel ağırlıklı, eğlenceli ve değer aktarımını sağlayan hikaye ve masal kitapları öne çıkar. Ortaokullarda bilim ve kültürel içeriklerin, liselerde ise klasikler ve araştırma kitaplarının sayısı artırılır. Meslek liselerinde meslek alanına uygun teknik ve uygulama kaynaklarına öncelik verilir. Sosyal ve kültürel farklılıklar dikkate alınarak, okul türlerine özel kütüphane koleksiyonları oluşturulması amaçlanıyor.

Kütüphane Etkinlikleri ve Toparlama Raporları

Okullarda etkinliklerin artması için çeşitli öneriler mevcut. Yazar ve okur buluşmaları, tematik okuma günleri, dijital okuma atölyeleri, sesli kitap etkinlikleri ve aile-okuma etkinlikleri bunlardan sadece birkaçıdır. Bu etkinlikler, öğrencilerin motivasyonunu ve ilgisini artırırken, kütüphane kullanımını teşvik eder.

Yıl sonunda, kütüphane kullanımı ve etkinliklere katılım verileri toplanıp, analiz edilerek raporlama yapılır. Bu raporlar, okul yönetimi ve öğretmenler tarafından değerlendirilir ve öğrencilere oranla en çok kitap okuyan, etkin katılım gösteren öğrenciler ödüllendirilir. Ayrıca, otomasyon sistemleri kullanılarak, veriler üzerinden performans analizi ve teşvik stratejileri geliştirilebilir.

Ülke genelinde bu uygulamaların etkinliğini artırmak amacıyla, tüm okul kütüphanelerinde sorumlu öğretmenler ve yöneticiler için çevrimiçi eğitimler düzenlenmektedir. Bu eğitimler, uygulayıcıların bilgi ve becerilerinin güçlendirilmesi ve sürekli gelişimine katkıda bulunmayı hedefliyor.