Iğdır’da Takılı Uydu Vericili Poyraz Kuşunun Uluslararası Göç Yolu İzleri

Iğdır’da geçen yıl mayıs ayında uydu vericisi takılan poyraz kuşu, yaklaşık 8 farklı ülkeden sinyal göndererek merak uyandırdı. KuzeyDoğa Derneği tarafından yürütülen çalışmalar kapsamında, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü’nün izniyle, Aras Kuş Cenneti’nin Tuzluca ilçesindeki alanlarda gözlemler sürdürülüyor.

Bölgedeki, Aras Nehri kıyısındaki kuş araştırma ve eğitim merkezinde, çeşitli göçmen kuşlar üzerlerine takılan uydu vericiler sayesinde takip ediliyor. Bu kuşlar arasında, Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) listesinde yer alan ve nesli tehlikede olan poyraz kuşu (Haematopus ostralegus) da bulunuyor. 20 Mayıs 2024 tarihinde ağlara takılan bu kuş, ardından hızla uygun bir uydu vericiyle donatılarak doğal yaşam alanına salındı.

Gözlemler ve Göç Rotaları

İzlenen poyraz kuşu, Türkiye’nin sınırlarını aşarak Ermenistan, Irak, Suudi Arabistan, Mısır, Eritre, Sudan ve Yemen gibi ülkelerin üzerinde uçarak göç ediyor. Havaların soğumasıyla güneye yönelişi başlayan kuş, 17 Temmuz 2025’te Şırnak bölgesinden geçerek Irak’ın içlerine giriş yaptı ve Kızıldeniz’e doğru ilerledi. Suudi Arabistan’ın Kızıldeniz kıyı bölgesi olan Al Qahma’da konaklamaya başlayan poyraz, buradan da daha güneye göç etmeyi sürdürüyor.

Yüksek Irtifa ve Hızlı Uçuşlar

Kuşun en yüksek irtifada yaptığı uçuş 6 bin 224 metreye ulaşırken, saatte 132 kilometrelik en hızlı uçuşlarını gerçekleştirdi. Bu bilgiler, bilim insanlarını oldukça heyecanlandırdı ve hâlen canlı veriler alınmaya devam ediyor.

Bilim İnsanlarının Yorumları ve Kuşun Göç Rotaları

KuzeyDoğa Derneği Başkanı ve Utah Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Çağan Şekercioğlu, verilerin onların heyecanını artırdığını ve yaptıkları gözlemlerden büyük memnuniyet duyduklarını belirtti. Şekercioğlu, kuşun Aras Nehri üzerindeki adalarda yaşamını sürdürdüğünü, bu adaların ise nehir tarafından çıkarılan çakıllar nedeniyle tahrip olduğunu dile getirdi.

O, kuşun yaz mevsimini Aras Nehri’nin adalarında geçirip, beslendiğini ve göçmen rotasını şu şekilde anlattı: “Bütün yaz boyunca, üreme sezonunu burada tamamlayan kuş, Afrika kıtasında Eritre bölgesinde kışı geçirdikten sonra tekrar bölgeye dönüyor. Bu güzergahta, doğudan batıya binlerce kilometre uçarak önemli ekolojik destinasyonlara ulaşmış oluyor.”

Bölgenin Ekolojik Zenginliği ve Göçün Önemi

Şekercioğlu, bölgenin kuş çeşitliliği açısından son derece zengin olduğunu vurgulayarak, su kuşlarının ötesinde Arabistan çöllerini aşan ve 8 ülkeyi geçen kuşların, üreme ve kışlama alanlarını koruma kapsamında önemli bir rol üstlendiğine dikkat çekti. Kısaca, bu kuşların göç rotalarının detaylı takibi, bölgenin ekolojik sağlığı ve kuş göç yollarının korunması açısından büyük önem taşıyor.