Gazze’de Barış Planının Detayları ve Geleceğe Dair Belirsizlikler

Geçtiğimiz akşam dünya genelinde merakla takip edilen Gazze’deki barış girişimi, ABD Başkanı Donald Trump ve İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu arasında gerçekleşen yaklaşık üç saatlik Oval Ofis görüşmesinin ardından gündeme geldi. Trump, Netanyahu’nun 20 maddelik barış planını kabul ettiğini açıklar ve bu anlaşmanın “Orta Doğu’ya kalıcı barış getireceğine” vurgu yapar. Ancak, gözlemler ve uzman analizleri, planın üzerinde çeşitli değişiklikler ve belirsiz noktalar içerdiğine işaret ediyor.

İşte bu planın ana maddeleri ve bölgenin geleceğine dair önemli detaylar.

Savaşın Sonlandırılması ve Rehinelerin Durumu

Anlaşmaya göre, taraflar anlaşmayı kabul ettikten hemen sonra Gazze’deki savaş durdurulacak. Savaş durduktan sonra İsrail ordusu mevcut mevzilerinden çekilecek ve tüm ölü ya da diri rehinelerin teslim edilmesi sağlanacak. Aynı zamanda, İsrail’in tutukluları ve rehineleri serbest bırakmasıyla birlikte, yeni işlemler başlatılacak. Her iki taraf da askeri operasyonları durduracak ve cephe hatları dondurulacak. Söz konusu dönüşüm, anlaşmanın kabulünden sonraki 72 saat içinde tamamlanarak, rehinelerin serbest bırakılması ile karşılıklı tutukluların salıverilmesi gerçekleşecek.

İsrail’in Bölgeden Çekilme Planı

Plan, İsrail’in Gazze’den tamamen çekilmesini öngörse de, bu konuda açıklık bulunmuyor. 3. maddede “aşamalı tam geri çekilme” ifadesi yer alırken, 16. maddede ise bölgenin “güvenlik çemberinde varlığını sürdüreceği” belirtiliyor. Bu, İsrail’in bölgeden tamamen çıkmayıp, bölgede kalacağı ve kontrol sağlayacağı anlamına geliyor. Aynı zamanda, bölgenin “terör tehdidinden arındırılması” şartıyla İsrail’in çekilmesi söz konusu ancak net bir zaman çizelgesi veya takvim bulunmuyor.

Gazze’nin Yönetimi ve Uluslararası Kontrol

Gelecekte, bölgeyi denetleyecek “teknokratik ve apolitik bir Filistin komitesi” kurulması planlanıyor. Bu komitenin nasıl oluşacağı ve üyelerinin kim olacağı hakkında herhangi bir detay verilmiş değil. Ayrıca, ABD Başkanı Trump ve diğer uluslararası aktörlerin katılımıyla kurulacak “barış kurulu” bölgenin yeniden inşası ve fonlama çalışmalarını yürütecek. Bu kurul, Gazze’nin günlük işleyişini sağlayacak ve bölgenin yeniden inşasında kritik rol alacak.

Filistin Yönetiminin Rolü ve Hamas

Plan, Hamas ve diğer silahlı grupların, savaş sonrası bölgenin yönetiminde söz sahibi olmasını engelliyor. 13. madde, Hamas’ın silahsızlandırılmasını öngörürken, Filistin Yönetimi’nin (Ramallah) ise Gazze’yi devralması öngörülüyor. Bu devir teslimin nasıl gerçekleşeceği veya hangi kriterlere göre olacağı ise açıklık kazanmıyor. Bu süreçte, bölgedeki güçler arasındaki güç dengeleri büyük önem taşıyor.

Uluslararası Güç ve Güvenlik Ulusal Güçleri

Lotus, savaş sonrası anlık uluslararası güvenlik gücü kurulması öneriliyor. Bu gücün amacı, bölgedeki istikrarı sağlamak ve olası tehditlere karşı koruma sağlamak. Gücün hangi ülkelerden oluşacağı ve yetki alanları konusunda detaylar belirsiz. Ayrıca, bu güç, Hamas’la mücadele edecek ve bölge güvenliğini sağlayacak şekilde yapılandırılabilir.

İnsani Yardımlar ve Ekonomik Destekler

Anlaşma, savaşın hemen ardından bölgeye yoğun insani yardımların ulaşmasını öngörüyor. Altyapı, sağlık ve yaşam koşullarını iyileştirmeye yönelik adımlar atılacak ve bu yardımlar uluslararası kuruluşlar ve bölgesel aktörler aracılığıyla dağıtılacak. Gazze’de yaşayanlar, yerlerinden edilme ve tekrar yerleşme konusunda hak sahibi olacak, güvende kalabilecekleri garantisi veriliyor.

Filistin Devleti ve Gelecekteki Çözüm

Plan, bağımsız Filistin devletinin kurulmasına dair açık bir taahhütte bulunmuyor. İki devletli çözüm ise, ilişkilerin normalleşmesine ve diyaloğun başlamasına yönelik genel ifadelerden öteye gitmiyor. Son madde, ABD’nin bölgesel ve uluslararası aktörlerle barış diyaloglarını başlatacağı ve bu şekilde bir aşama kaydedileceğine işaret ediyor.

Planın Olası Etkileri ve Bölgedeki Tepkiler

ABD ve İsrail’in planı onaylaması, bölgedeki farklı ülkelerde çeşitli tepkilere yol açtı. Bazı ülkeler ve aktörler, planı desteklerken, othersleri ise endişelerini dile getiriyor. Özellikle Hamas ve Filistin yönetimi planı kabul etmekte zorlanıyor. Gazze’de yaşayan halk ise, planın gerçekçi olup olmadığını ve uygulama olasılıklarını kuşkuyla karşılıyor. Son günlerde yaşanan saldırılar ve ölümler, bölgedeki tansiyonun yüksekliğine işaret ederek, barışın uzun vadeli olmasını zorlaştırıyor.