Çocuklarda Sosyal Medya Kullanımının Bilişsel Etkileri ve Ebeveyn Tavsiyeleri

Amerika Birleşik Devletleri’nden The New York Post tarafından yayımlanan bir araştırma, çocukların sosyal medya alışkanlıklarının bilişsel gelişimleri üzerindeki etkisini mercek altına aldı. Çalışmaya, 9 ila 11 yaşları arasındaki 6 binden fazla çocuğun verileri dahil edildi. Katılımcılar, sosyal medya kullanım alışkanlıklarına göre üç gruba ayrıldı: hiç veya çok az kullananlar, az kullanıp 13 yaşında yaklaşık bir saat kullananlar ve günde üç saatten fazla kullananlar.

Ancak bu kullanım alışkanlıkları, çocukların dikkat, hafıza ve okuma becerileri üzerinde belirgin farklılıklar ortaya koydu. Uzmanlar, özellikle günde yaklaşık bir saat kullanımı olanların bile, hiç kullanmayanlara göre okuma ve hafıza testlerinde birkaç puan düşük sonuçlar aldığını belirtiyor. Çok daha yoğun kullanımda ise bu farklar beş puana ulaşabiliyor. Bu durum, yoğun ekran kullanımının zihinsel performans üzerinde olumsuz etkiler yaratabileceğine işaret ediyor.

Sağlık uzmanları, düşük akademik başarı ve dikkat dağınıklığını şu iki ana faktöre bağlıyor: Çocukların ders sırasında sosyal medyaya girerek dikkatlerini dağıtması ve gece geç saatlere kadar ekran başında kalmasının uyku düzenini bozması. Dr. Sanjeev Kothare, bu durumu şöyle açıklıyor:

• “Çocuklar ya derste dikkatlerini dağıtmak için sosyal medyaya yöneliyorlar ya da geceleri uykusuz kalıp, zihinsel performanslarını olumsuz etkiliyorlar.”

Merak edilen ise, sosyal medyanın televizyon izlemekten farklı olarak çocukların dikkatini daha fazla nasıl çektiği. Dr. Kothare bu noktada şu görüşü paylaştı:

“Sosyal medya, televizyon izlemekten çok daha dinamik ve katılım içeren bir süreç. Çocuklar içerikle doğrudan etkileşime giriyor, bu da beyinlerinin daha fazla dikkat ve enerji harcamasını gerektiriyor.”

İşte bu nedenle, yoğun sosyal medya kullanımı beyin enerjisini azaltmakla kalmıyor, aynı zamanda okul başarısını da olumsuz etkiliyor. Uzmanlar, ebeveynlere şu konuda uyarıyor:

“Sınır koymak ve alternatif aktiviteler sunmak, çocukların gelişimine katkı sağlar.”

Dr. Kothare ayrıca, aşırı sosyal medya kullanımının sadece akademik performansı değil, aynı zamanda çocukların mental ve duygusal sağlığını da tehlikeye attığını vurguluyor. Çocukların okulda ve okul sonrası süreçlerde, destekleyici ve öğretici faaliyetlere yönlendirilmesi gerekiyor.

ABD Sağlık Bakanlığı’nın 2023 raporu, bu uyarıyı destekler nitelikte. Rapora göre, yoğun sosyal medya kullanımı, dürtü kontrolü, sosyal davranışlar ve özgüven gibi çeşitli alanlarda sorunlara yol açabiliyor. Ayrıca, depresyon ve kaygı riskini de artırdığı belirtiliyor.

Okullarda Teknoloji Kullanımına Sınırlama Geliyor

Bu endişeler ışığında, birçok eyalet eğitim politikalarında değişiklik yapmaya başladı. New York’ta, bu yıl itibarıyla, K-12 okullarında ders saatleri sırasında akıllı telefon kullanımına yapılan kısıtlamalar yürürlüğe girdi. Okul yönetimleri, bu kararın “eğitsel ortam ve öğrenci başarısı açısından oldukça olumlu” olduğunu belirtiyor.

Özellikle ebeveynler, okul dışında da çocuklarının sosyal medya kullanımını sınırlandırmaya çalışmalı. Uzmanlar, bu noktada şu ipuçlarını paylaşıyor:

• “Pozitif ödüller ve teşviklerle çocukların teknolojiden uzak durmasını sağlamak etkili olabilir. Mesela; hafta sonunda film izleme, spor etkinliklerine katılım veya sevilen bir yemeği birlikte hazırlamak gibi aktivitelerle motive edilebilirler.”

Uzmanlar, sağlıklı bir dijital denge kurmanın hem bugünün hem de geleceğin ebeveynlik mücadelesi olduğunu ifade ediyor. Sonuç olarak, çocukların sosyal medya ve teknolojiyi bilinçli ve kontrollü kullanması, onların hem akademik başarısı hem de mental sağlıkları adına büyük önem taşıyor.