İngiliz Dışişleri Bakanı Kallas İran Yaptırımlarını Geri Getirme Sürecini Değerlendirdi
Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas, "snapback" süreciyle İran'a yönelik geri getirilen Birleşmiş Milletler (BM) yaptırımlarını gecikme olmaksızın uygulayacaklarını açıkladı.
AB Dış İlişkiler Servisi (EEAS) tarafından yapılan açıklamada, Kallas'ın İran’a karşı BM yaptırımlarını yeniden uygulama sürecine ilişkin görüşleri öne çıkarıldı. Kallas, sürecin yeniden başlayabilmesi için İran’la yürütülen diplomatik görüşmelerde bulunmuş olsa da, taraflar arasında anlaşma sağlanamadı ve bu yüzden yaptırımların gecikmeden yeniden devreye alınacağı duyuruldu.
Kallas, aynı zamanda İran’ın BM’nin belirlediği ‘snapback’ mekanizmasının işletilmesine ilişkin son tarihi kaçırma ihtimaline karşı olarak, bu sürecin diplomasiyle çözülmeye çalışılmış olmasına rağmen, Tahran’ın tutumu nedeniyle zaman kaybedilmeden yaptırımların uygulamaya konulacağını belirtti.
Bu gelişme, İran’ın Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması (NPT) çerçevesinde yükümlülüklerini yerine getirmemesi halinde, uluslararası toplumun tepkisini yeniden belirgin hale getirmeyi amaçlıyor. İngiltere, Fransa ve Almanya da, ABD’nin tek taraflı çekilmesi sonrası askıya alınan 2015 nükleer anlaşmadaki ve ‘snapback’ mekanizmasıyla ilgili kararlarını 28 Ağustos’ta uygulamaya koyma kararı almıştı. Buradaki kritik tarih, 28 Eylül gece yarısıydı ve bu tarihten sonra İran’a yönelik BM yaptırımları otomatik olarak tekrar yürürlüğe girecekti. Güvenlik Konseyi’nin 2231 sayılı kararıyla bu mekanizma devreye alınmıştı ve son durumda uluslararası toplum yeni bir anlaşmaya varamazsa, yaptırımlar yeniden başlayacaktı.
YAPTIRIMLARIN YENİDEN GEÇERLİLİĞİ VE ETKİLERİ
Yaptırımların geri getirilmesiyle birlikte, 2006-2010 yıllarında alınan ‘1696, 1737, 1747, 1803, 1835 ve 1929’ sayılı Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararları yeniden yürürlüğe girdi. Bu kararlarla birlikte uygulanan farklı yaptırımlar da tekrar aktif hale geldi. Bunlar arasında;
- Silah ambargosu: 2020’de sona eren limiti tekrar devreye alınarak, İran’a herhangi bir konvansiyonel silah sevkiyatı yasaklandı.
- Nükleer ve füze sınırlamaları: Uranyum zenginleştirme faaliyetleri, ağır su üretimi ve yeniden işleme ile ilgili kısıtlamalar sürdürülecek; ayrıca, nükleer başlık taşıyabilecek balistik füzeler geliştirilmesi ve fırlatılması yasaklandı.
- Mali ve seyahat kısıtlamaları: İran’a ait varlıklar donduruldu ve yüzlerce kişi ile kuruluşa yönelik seyahat yasağı getirildi.
- Deniz ticaretinin denetlenmesi: 1929 sayılı karar kapsamında, BM ülkeleri İran’a ve İran’dan olan sevkiyatları denetleyip el koyma yetkisi kazandı. Bu da, İran’a ait gemilere müdahalede bulunulmasını mümkün kılıyor.
Tüm bu uygulamalar, İran’ın uluslararası yükümlülüklerini ihlal ettiği durumlarda, uygun görülmesi halinde daha geniş çapta müdahale imkanını sağlar nitelikte. Bu gelişmeler, uluslararası toplumun İran politikalarına karşı göstereceği tutum ve atacağı adımlar açısından kritik bir dönemi işaret ediyor.
, "meta_keywords": "İran yaptırımları, BM snapback, küresel diplomasi, uluslararası yaptırımlar, İran Nükleer anlaşması, Güvenlik Konseyi kararları, silah ambargosu, İran seyahat yasağı, deniz ticareti denetimi