Uzayda tehlikeli deney: Hastalık yayan bakteriler UUİ’ye gönderildi!
Bilim insanları, hastalıklara neden olan bakteri türlerini Uluslararası Uzay İstasyonu’na (UUİ) gönderdi. Kulağa bilim kurgu filmi gibi gelse de bu deney, İsrail'deki Sheba Tıp Merkezi ile ABD merkezli Space Tango şirketinin ortaklaşa yürüttüğü ciddi bir araştırma. Amaç, bakterilerin aşırı koşullarda – özellikle yerçekimsiz ortamda – nasıl davrandığını ve yayıldığını anlamak.
Uluslararası Uzay İstasyonu’nda (UUİ) gerçekleştirilen yeni bir araştırma, mikrobiyolojide önemli bir dönüm noktası olma potansiyeline sahip. Deneye dahil edilen bakteriler arasında, dünya genelinde bilinen ve halk arasında Salmonella olarak adlandırılan enfeksiyona yol açan bakterilerin yanı sıra, tifo hastalığının baş sorumlusu olan bakteriler ve sıkça karşılaşılan Escherichia coli (E. coli) bakterileri de bulunuyor. Bu mikroorganizmalar, UUİ’ye gönderilerek burada belirli bir süre büyütüldükten sonra, Dünya’ya geri getirilecek. Aynı zamanda, Dünya’daki normal koşullarda yetiştirilen benzer mikroorganizmalarla karşılaştırılacaklar. Bu süreç, mikro yerçekimi ortamında bakterilerin davranışlarındaki değişiklikleri anlamak adına büyük bir adım teşkil ediyor.
Bu araştırmanın temel amacı, mikro yerçekimi ortamında bakterilerin genetik ifadelerinde ve davranışlarındaki değişiklikleri detaylı bir şekilde haritalamaktır. Sheba Enfeksiyon Hastalıkları Araştırma Laboratuvarı Başkanı Prof. Ohad Gal-Mor, bu konuda yaptığı açıklamada, “Bu deney, patojen bakterilerin genetik ifade profillerinin uzayda nasıl değiştiğini ilk kez sistematik ve moleküler düzeyde incelememize imkan tanıyacak,” diyerek çalışmaların önemine vurgu yaptı. Uzayda bağışıklık sisteminin zayıflaması, radyasyona maruz kalma ve stres gibi faktörler, astronotların enfeksiyonlara karşı daha hassas hale gelmesine neden oluyor. Bu nedenle yapılan bu araştırma, sadece uzay yolculuklarının sağlık güvenliğini artırmaya değil, aynı zamanda Dünya’da artış gösteren antibiyotik dirençli “süper bakteriler”le mücadelede de yeni umutlar vadediyor.
Sheba Tıp Merkezi, daha önce bakterilerle ilgili benzer bir deneyi, simüle edilmiş uzay koşullarında gerçekleştirmiş ve bakterilerin antibiyotik direnci geliştirme kapasitelerinde azalma gözlemişti. Ancak, bu yeni çalışma, gerçek uzay ortamında, yani UUİ’de gerçekleştirilen ilk ve en kapsamlı deney olma özelliğiyle öne çıkıyor. NASA da, uzay ortamında mikroorganizmaların davranışlarını anlamak adına önemli çalışmalar yapmıştı. 2017 yılında Houston Üniversitesi’nden araştırmacılar, E. coli bakterisinin uzay ortamında nasıl büyüdüğünü simüle etmiş ve UUİ’den alınan örneklerle antibiyotik direnci gösteren bakterilerin izlerini araştırmışlardı. Bu çalışmalar, uzayda mikroorganizmaların genetik ve davranışsal değişikliklerini anlamak adına büyük bir adım olarak kabul ediliyor.