19 Ağustos’ta, Suriye Dışişleri Bakanı Es’ad Hasan el-Şeybani ve İsrail Stratejik İşler Bakanı Ron Dermer arasındaki görüşme, ABD’nin arabuluculuğunda Fransa’nın başkenti Paris’te gerçekleşti. Bu toplantı, iki taraf arasında bakan seviyesinde gerçekleştirilen ilk doğrudan temas olarak kayda geçti. Ağustos ayından önce ise, taraflar çeşitli ülkeler ve uluslararası aktörler aracılığıyla düzeltilmiş dolaylı görüşmeler yaptı. Bu görüşmelerde İsrail, Suriye’nin güneyinin silahsızlandırılmasını net olarak şart koşarken, Suveyda bölgesi ve diğer sınır bölgelerinde faaliyetlerini artırdı, hükümete karşı silahlı muhalif gruplara destek sağladı ve Şam’a yönelik saldırılarını yoğunlaştırdı.
Görüşmenin ardından Reuters’a göre, 25 Eylül’de bir güvenlik anlaşması imzalanacağı iddia edildi; ancak Suriye Dışişleri Bakanlığı bu iddiaları kesin bir dille yalanladı. Son günlerde ise, İsrail ordusunun Şam’ın güneyi ile Dera ve Suveyda kırsallarında saldırılarını artırması, Tel Aviv’in kendi şartlarını dayatmaya çalıştığı şeklinde yorumlanıyor.
İsrail’in Talebi ve Suriye’nin Tepkisi
İsrail, daha önce yaptığı açıklamalarda Suriye’nin güneyinde, Tampon Bölge’den Suveyda’ya uzanan silahsızlandırılmış bir bölge talep ettiğini açıkça belirtmişti. Suriye ise bu talebin ülke toprak bütünlüğünü ihlal edeceği gerekçesiyle reddetti. Resmi makamlar, ABD ve uluslararası güçlerin arabulucluklarını tercih ederek, diyalog ve müzakere yolunu izlemeyi savunuyorlar. Yapılan görüşmelerde, 1974’teki ateşkes anlaşmasına geri dönmek, gerilimi azaltmak, Suveyda’daki ateşkesin gözlemlenmesi ve Suriye’nin egemenliğine saygı gösterilmesi gibi temel konular ele alındı. Ancak, Suriye’nin 25 Eylül’de anlaşma imzalanacağı yönündeki iddiaları görmezden gelmesi, İsrail’in şartlarını reddetmeye devam ettiğinin göstergesi olarak görülüyor.
1974 Ateşkes Anlaşması ve Suriye-Golan
1974’te imzalanan ve Suriye ile İsrail arasında gerçekleşen bu anlaşma, 1973 Arap-İsrail savaşından sonra Golan Tepeleri’nin belirli bölgelerinin geri alınmasına yönelik önemli bir adımdı. Anlaşmada, Golan’ın doğusundaki Alfa bölgesinde bulunan Kuneytra ve Harman Dağı, Suriye’de kalırken, batısındaki bölge ise İsrail sınırları içinde yer aldı. Taraflar, kara, deniz ve hava üzerinde ateşkes sağladı ve Alfa bölgesinde silahsızlandırma kararlaştırıldı. BM Barış Gücü’nün bölgedeki varlığı 8 kilometrelik sınırı belirliyordu. Ancak, İsrail’in 2024’te bu bölgeye asker yerleştirmesi ve anlaşmayı ihlal etmesi, bölgedeki statükoyu zor durumda bıraktı.
Bu süreçte, bölgedeki mevcut gerilim ve sınır düzenlemeleri, oldukça hassas ve karmaşık bir hal almış durumda.
Suriye Analistleri ve Bölgesel Denge
Esma Saeb Efendi, yeni şafak gazetesine yaptığı değerlendirmede, Suriye ile İsrail arasındaki dolaylı ve doğrudan görüşme süreçlerini şöyle yorumladı: “İsrail, Suriye’deki ayrılıkçı hareketleri destekleyerek bölgedeki istikrarı baltalıyor. Ayrıca, yeni Suriye’ye karşı agresif tutumlarını sürdürüyorlar. Suriye’nin mevcut durumu göz önüne alındığında, askeri imkanların sınırlı olması nedeniyle, diplomasiyi ve müzakereleri tercih etmek zorunda kalıyor. Bu diplomatik girişimler, bölgesel ve uluslararası dinamiklere uygun olarak, uzun vadeli ve strategik bir yaklaşımın parçası olmalı.”
Samir Seifan, Harmoon Araştırma Merkezi Müdürü ise, Suriye’nin iç istikrarı yeniden inşa etme çabalarının, İsrail’in sınırlarından uzaklaştırdığı İran’a avantaj sağladığını belirtti. Ayrıca, Şura Cumhurbaşkanı Ahmed Şara’nın, iç sorunlara odaklanmak ve güvenlik endişelerini hafifletmek amacıyla pragmatik bir tutum sergilediğine dikkat çekti. Seifan’a göre, “Suriye’de yaşayan önemli bir kesim, çatışmalardan çok, kalkınma ve istikrarı tercih ediyor, bu da bölgesel politikaların yeniden şekillenmesinde belirleyici oluyor.”
ABD’nin Yaklaşımı ve Bölgesel Gerilimler
ABD’nin gerilimi nasıl yönettiği konusunda ise, Seifan şu görüşleri paylaştı: “ABD, bölgesel anlaşmaların sona ermesini istemiyor. Washington yönetimi, Suriye’nin istikrarını desteklemekte kararlı olsa da, CIA ve Pentagon gibi kurumlar bu konuda tereddütlü olabiliyor. Aynı zamanda, Suveyda’daki yasa dışı silahlı Dürzi gruplar, Kuzeydoğudaki Suriye Demokratik Güçleri ve eski rejim yanlıları gibi aktörler, İsrail’le olası bir anlaşma halinde güçlerini kaybedecekleri endişesiyle, sürecin sonuçlanmasına karşı duruyorlar ve bu da anlaşmanın zorluğunu artırıyor.”
02:00
News
Dünya
Dünya
Dünya
Dünya
Dünya
Dünya
