Oyun oynamak zeka geliştiriyor: Çocuklar için şaşırtan ekran süresi bulgusu

ABD’de gerçekleştirilen ve büyük çaplı bir araştırma olan ABCD çalışması, yaklaşık 9.855 çocuğun ekran kullanımı alışkanlıkları ile bilişsel becerileri arasındaki ilişkiyi detaylı bir şekilde inceleyerek önemli bulgulara ulaştı. Bu çocukların günlük ekran tüketim ortalamaları; yaklaşık 2 saat 15 dakika televizyon veya video izleme, 1 saat video oyunu oynama ve yaklaşık 30 dakika sosyal medya kullanımı şeklinde kayıtlara geçti. İki yıl boyunca aynı çocukların verileri tekrar analiz edilerek, zaman içindeki gelişmeler ve değişimler detaylıca değerlendirildi. Bu süreçte, özellikle video oyunlarının çocukların IQ seviyelerinde ortalama 2,5 puanlık anlamlı bir artışa neden olduğu gözlemlendi.

Bu araştırmanın en dikkat çekici yönlerinden biri ise, çocukların genetik özellikleri ve sosyo-ekonomik durumlarının da detaylı şekilde dikkate alınması oldu. Böylece, bilişsel gelişimde sadece oyun oynama alışkanlıklarının değil, aynı zamanda genetik ve ekonomik faktörlerin de etkisinin olduğu daha net biçimde ortaya kondu. Çocukların bilişsel gelişimi; okuma-anlama yeteneği, görsel-uzamsal işlem becerileri, hafıza fonksiyonları, esnek düşünme kabiliyeti ve özdenetim gibi temel alanlar üzerinden ölçüldü ve video oyunlarıyla ilgilenen çocukların bu alanlarda daha başarılı oldukları görüldü.

Televizyon ve Sosyal Medyanın Etkisi

Araştırmada, televizyon izleme alışkanlığı ve sosyal medya kullanımı gibi faktörlerin, çocukların genel zekâ seviyeleri üzerinde belirgin bir olumlu ya da olumsuz etki yaratmadığı ortaya kondu. Bu durum, ekran kullanımının içerik ve kullanım süresi ile ilişkili olarak daha detaylı incelenmesi gerektiğine işaret ediyor.

Zekâ Gelişimi ve Oyun Oynama

Uzmanlar, zekanın sabit bir özellik olmadığını, zamanla gelişebilen ve değişebilen dinamik bir yapı olduğunu vurguluyorlar. İsveç Karolinska Enstitüsü’nden nörobilimci Prof. Dr. Torkel Klingberg, yaptığı açıklamada, “Sonuçlarımız, ekran süresinin genel anlamda çocukların bilişsel becerilerine zarar vermediğini, hatta video oyunlarının zekâ gelişimini destekleyebileceğine işaret ediyor” dedi. Ancak, uzmanlar, zeka gelişiminin sadece ekran alışkanlıklarına bağlı olmadığını, fiziksel aktivite, sağlıklı uyku düzeni, genel iyi olma hali ve okul başarısı gibi çevresel faktörlerin de önemli rol oynadığını belirtiyorlar. Klingberg, “Halen, bu faktörlerin çocukların bilişsel gelişimi üzerindeki etkilerini detaylı şekilde araştırmaya devam ediyoruz,” diye ekledi.

İncelenen çalışma, video oyunlarının türleri veya oynama şekli (mobil cihazlar veya konsol gibi) arasında fark gözetmese de, ekran süresi ile bilişsel gelişim arasındaki ilişki konusunda bilimsel anlamda önemli bir katkı sağlıyor. Bu bulgular, çocukların ekran kullanım alışkanlıklarının sadece zaman değil, içerik ve bağlam açısından da detaylandırılması gerektiğine işaret ediyor. Ayrıca, bu sonuçlar, ebeveynler ve eğitimcilerin çocukların ekranla etkileşimlerini daha bilinçli ve dengeli bir şekilde yönetmelerine yardımcı olabilir.