Kömürlük diye kapatılan bölümden 600 yıllık tarih çıktı: Öğretim üyeleri 6 asır önce bir şeyhin odası olduğunu söylüyor

Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü öğretim üyelerinin titiz incelemeleri sırasında, Rektör Semih Aktekin de araştırma ekibine eşlik etti. Bu çalışmalar kapsamında, tarihi yapıya ilişkin detaylar gün yüzüne çıkarılırken, bölgenin sahipleri ve yerel halkla yapılan görüşmeler büyük önem taşıdı. Yapının sahibi olan 63 yaşındaki Mehmet Esen, yaptığı açıklamada, “Taşkın Paşa’nın 6. Kuşak torunuyuz. Önceden babamın zamanında turistler buraya gelir, ama içeriye girişlerine izin verilmezdi. Burası hakkında sadece cami olduğu bilgisi vardı. Biz burayı Taşkın Paşa’nın camisi olarak biliyorduk. Ancak sonrasında bu alanın külliye olarak tespit edilmesiyle, zamanla büyük olan asıl caminin inşası gerçekleşmiş. Ayrıca, buranın ilk gelişinin nereden başladığını biliyoruz: Bu mekanın kökeni yaklaşık 600 yıl öncesine dayanmakta.” şeklinde konuştu.

NEVÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Doç. Dr. Savaş Maraşlı ise yapıya dair kapsamlı açıklamalarda bulundu. Maraşlı; “Buradaki yapı, Tekke ve Dergahın, Taşkınpaşa Külliyesi’ne bağlı önemli bir mekan olarak düşünülüyor. Yapının içinde bulunan kandillikler, nişler ve ocaklar, burada yaşayan şeyhin veya şeyh ailesinin yaşam alanlarını işaret ediyor. Bu alanlar, muhtemelen misafirleri ağırlama, çorba kaynatma ve yemek yapma gibi günlük faaliyetlerin gerçekleştiği, misafirperverliği ve tasavvuf kültürünü yansıtan önemli unsurlar. Bu tür yapılar, tasavvuf geleneğinde konukseverlik ve dini ritüellerin gerçekleştirildiği merkezler olarak bilinir. Aynı zamanda, bu yapının daha önce herhangi bir akademik literatürde yer almaması büyük bir önem taşıyor. 1960’lardan itibaren sanat tarihçileri tarafından detaylıca araştırılmış olsa da, yapıya ilişkin kesin bilgiler ve detaylar gün ışığına çıkmamıştı. Külliyenin camisi, türbesi ve zaviyesi gibi bölümlerden bahsedilse de, bu özel yapıya dair herhangi bir detay bulunmamaktaydı. Bu yapı, yaklaşık 600 yıllık bir tarihe sahip olup, ilk defa gün yüzüne çıktı ve uzun süre saklanmış veya koruma altına alınmış olabilir. Yapıya ait cephe süslemeleri ve kullanılan teknikler, Selçuklulardan Osmanlı’ya, Beylikler dönemine kadar uzanan geleneksel motifleri yansıtıyor.” diyerek yapıya ilişkin ilk değerlendirmelerini paylaştı.

NEVÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü’nden Doç. Dr. Alper Altın ise yapıdaki süslemelerin detaylarına değindi. Altın, “Buradaki süslemeler, ağırlıklı olarak geometrik ve bitkisel motiflerden oluşuyor. Yapının cephe tasarımında, özellikle Eretna dönemine ait karakteristik özellikler gözlemleniyor. Süsleme motifleri ve teknikleri, klasik Selçuklu ve Beylikler döneminden izler taşıyor. Bu süslemeleri detaylı analiz ettiğimizde, bunun büyük olasılıkla Emir Taşkın tarafından yaptırılmış olabileceğine dair ipuçları bulunuyor. Ayrıca, yapının kullanım amacı hakkında kesin bir bilgiye ulaşamadık; ancak içerideki niş, muhtemelen mihrap nişi olarak kullanılmış gibi görünüyor. Kıble yönünü belirlemek için yapının yönüne baktığımızda, camiye özgü yönlendirmenin burada da geçerli olduğunu görüyoruz. Bu yüzden, en azından namaz kılınabilen bir mescit veya dini alan olarak kullanıldığını düşünüyoruz. İç mekanların detaylı temizliği ve restorasyon çalışmaları sonrasında yapı daha net ortaya çıktı; ilk keşif sırasında bazı bölümleri görünmüyordu ve fark edilmemişti. Hemen yanı başında yer alan kitabeye ise dün gece ulaşabildik. Bu da yapının saklı tutulmuş ve korunmuş olmasının önemli bir göstergesi. Bu çalışmalarla, yapının işlevi, süslemeleri ve tarihi önemi hakkında daha derinlemesine bilgiler elde etmeyi amaçlıyoruz.” ifadelerini kullandı.