Kararsız ailelere eğitim rehberi: Yılın son aylarında doğan çocuklar okula bir sene geç mi başlamalı? Sınıfın en küçüğü olmak gerçekten dezavantaj mı?

İlkokula kayıt işlemleri, başvuru yılının eylül ayı sonuna kadar 69 ayını dolduran çocuklar için gerçekleştiriliyor. Ayrıca, 66, 67 ve 68 aylık çocuklar, velisinin yazılı talebi doğrultusunda ilkokula kayıt edilebiliyor. Veliler, çocuklarının bir yıl daha anaokulunda kalmasını tercih etmek istediklerinde de bu istekte bulunabiliyor. Bu uygulama dışında Milli Eğitim Bakanlığı’nın (MEB) belirli başka kriterleri bulunmamaktadır.

Öte yandan, yılın sonunda doğan ve 69 aylık olmayı henüz tamamlamamış çocukların velileri, kayda başlamanın gerekliliği konusunda çeşitli tereddütler yaşıyor. Bu veliler, çocuklarının okul hayatına başlamadan önceki süreçte nelerle karşılaşacakları konusunda endişeler taşıyor.

‘Anaokuluna Devam Etmek Özgüveni Artırır’

İşte bu kararsızlık yaşayan ailelerden biri de, İstanbul Üsküdar’da yaşayan Fatma H.’ydi. Kasım ayında doğan kızı için geçen sene ilkokula başlaması gereken süreçte kaydı yaptırmadı.

Fatma H., “Kızım anaokuluna gidiyor, onu gerçekten çok sevdi, ancak ben yine de sınıfın en küçük çocuğu olmasını istemedim. Hem daha küçük yaşta okula başlamış olmak hem de arkadaşlarından fiziksel ve öğrenme hızında geri kalma ihtimali, onun okuldan uzaklaşmasına neden olabilirdi. Eşimle birlikte bu durumu detaylı değerlendirdik ve bir yıl daha anaokulunda kalmasının çocuk adına daha sağlıklı olacağına karar verdik. Bu süre zarfında okula daha sevgiyle bağlandı, arkadaşlıklar kurdu ve özgüven kazandı. Bu karardan memnunuz ve yeni eğitim döneminde ilkokula kayıt yaptırmayı planlıyoruz.”” dedi.

Bu karar arifesinde, ailelerin tereddütlerini ortadan kaldırmak amacıyla eğitimci ve yazar Müjdat Ataman’la konuştuk. Ataman, “Her çocuk özeldir ve her çocuğun gelişim yolu birbirinden farklıdır” ifadeleriyle, ailelere rehberlik edecek bilgiler verdi.

Sınıfın En Küçüğü Olmak Gerçekten Dezavantaj mı?

Ataman, “Ekim, Kasım ve Aralık aylarında doğan aileler, ilkokula başlama sürecinde bir yıl ertelemeli mi yoksa zamanında mı başlamalılar diye düşünüyorlar. Bu konuda tek bir doğru çözüm sunmam, çünkü her çocuk kendine özgü bir gelişim gösterir” açıklamasında bulundu.

• — Sınıfın en küçük öğrencisi olmak sadece doğum tarihinize göre belirlenmiş bir durumdur. Ancak, bilişsel, duyuşsal ve devinişsel gelişim, nüfus cüzdanındaki doğum tarihiyle her zaman aynı doğrultuda ilerlemez.
• — Okul olgunluğu kavramı burada devreye girer. Aynı ayda doğan iki öğrenciyi kıyasladığımızda, biri 2 yaşından itibaren kreş yaparken, diğeri herhangi bir okul öncesi eğitimi almamış olabilir ve her ikisi de 69 aylık olabilir. Bu noktada ‘okul olgunluğu’ önemli hale gelir. Muhtemelen kreş eğitimine katılan çocuk, okul olgunluğu açısından daha avantajlı konumdadır.
• — Öğrencinin okul olgunluğu yoksa ve onu birinci sınıfa kaydırırsak, zorlanmalar ortaya çıkabilir. Bu, ilişki kurma, motor beceriler veya yönerge takibi gibi alanlarda kendini gösterebilir. Bu durum da, çocuğun okula karşı olumsuz tutum geliştirmesine neden olur ve ilerideki akademik başarısını olumsuz etkileyebilir.
• — Ayrıca, arkadaşlık ilişkilerinde de olumsuz yansımalar görülebilir. Erken başlangıç yapmayan, olgunluğu tam olmayan çocuklar, iletişim ve sosyal etkileşimlerde sıkıntı yaşayabilirler.

Aile Kararı Tek Başına Alınmamalı

İşte bu noktada, Müjdat Ataman, “Çocukların okul başlangıç kararı alınırken, sadece aile değil, aynı zamanda okul öncesi eğitim kurumlarının öğretmenleri ve rehber öğretmenlerin görüşleri de dikkate alınmalıdır” dedi. Kendisi, “Okul olgunluğu yüksek ve birinci sınıfa başlaması uygun olan çocuklar hakkında uzman görüşü önemli bir referanstır” şeklinde ekledi.

Takip eden aşamada, ilkokula başlayacağı okulun rehber öğretmeninin ön görüşme yapması ve çocuğu tanımak adına değerlendirmelerde bulunması, ailelerin kararını netleştirmelerine yardımcı olur. Bu iki görüş birlikte değerlendirildiğinde, toplamda en doğru karar verilebilir.

Okula Bir Yıl Geç Başlamak Eğitimi Nasıl Etkiler?

Ataman, “En büyük avantajı, okul öncesinde en büyük çocuk olmak ve ‘yapabiliyorum’ duygusunu geliştirmektir; bu da özgüvene olumlu katkı sağlar” dedi. Ancak, bu durumun dezavantajlarından da bahsetti. “Bir yıl boyunca yapıldığı bilinen tekrarlayan programlar, çocukta okula karşı ilgisizlik veya sıkılma hissine yol açabilir. Bu olumsuzlukların önüne geçmek için, okulların yeni stratejiler geliştirmesi önemlidir.”

Ataman, son olarak, “Eğer aileler, çocukların okul başlangıcına hazır olma durumu konusunda kararsızsa ve süreçte ciddi belirsizlik yaşıyorsa, ‘geç iyidir’ ilkesi doğrultusunda hareket etmeli” diyerek, “Bir yıl daha anaokulunda kalmak, çocuğun gelişimi için daha önemli ve faydalı olacaktır” ifadesini kullandı.