Günümüz Yaşamında Mikroplastik ve Kimyasal Maruziyetin Gizli Tehlikeleri
Yazın sıcak havalarda arabada bıraktığımız suları bazen ziyan olmasın diye sonradan tüketiriz ama bu alışkanlığımız sağlıksız ve bunu yapmayı hemen bırakmalıyız. Peki sıcak bir arabada bırakılmış plastik su şişesinden su içerseniz ne olur?
Günümüzde, vücudumuz mikroplastiklere, kimyasallara ve metallere sürekli olarak maruz kalıyor. Mikroplastikler, 5 milimetreden küçük plastik parçacıklar olup, gıdalarımızda, içme suyumuzda ve çevremizde farkında olmadan bulunuyor. Araştırmalar, özellikle tek kullanımlık plastik şişelerin zamanla bu mikro ve nanoparçacıkları suya salabileceğini gösteriyor.
Bununla birlikte, bu tür plastiklerin içeriğinde bulunan kimyasallar ve metaller, ısı ve UV ışığıyla birleştiğinde, dışarı yayılma olasılığı artıyor. Özellikle sıcak ortamlar ve güneş ışığı, plastiğin bozulmasını hızlandırırken, mikroplastiklerin salınımını da artırmış oluyor. 2023 yılında yapılan çalışmalar, UV ışık ve yüksek sıcaklık koşullarında plastikte bulunan partiküllerin önemli ölçüde salındığını ortaya koymuştur.
Sağlık Üzerindeki Etkiler ve Araştırmalar
Uzmanlar, mikroplastiklere ve nanoplastiklere maruz kalmanın sağlık üzerindeki etkilerinin henüz tam olarak anlaşılamadığını belirtiyor. Fareler üzerinde yapılan çalışmalar, bu maddelerin bilişsel fonksiyonlar ve hafıza üzerinde olası etkilerini araştırmaya devam ediyor. Ayrıca, içme suyunun geri kalanını sıcak tutmanın patojenlerin gelişimi açısından risk oluşturduğuna dikkat çekiliyor.
Yale ve Rhode Island Üniversitesi gibi kurumların uzmanları, bu partiküllerin karaciğer, böbrek, akciğer, beyin ve anne sütü gibi biyolojik dokulara nüfuz edebileceğini vurguluyor. Nanoplastiklerin, kan dolaşımı yoluyla birçok organa geçebileceği ve potansiyel sağlık riskleri taşıdığı düşünülüyor.
Güvenlik ve Alınabilecek Önlemler
Gıda ve İlaç İdaresi (FDA) gibi kurumlar, şişelenmiş su ve ambalajların mikroplastik seviyelerini düzenlerken, Uluslararası Şişelenmiş Su Birliği ise bu maddelerin tüketim yoluyla maruziyetinin sorun teşkil etmediğini savunuyor.
Uzmanlar, Pet şişe kullanımını azaltmak ve daha güvenli seçimler yapmak için şu önerileri sunuyor:
- Cam veya paslanmaz çelik şişeleri tercih edin: Plastik şişelere kıyasla daha dayanıklı ve tekrar kullanılabilir malzemeler, mikroplastik salınımını azaltır.
- Isı ve UV ışığını engelleyin: Şişeleri direkt güneş ışığından ve sıcak ortamlardan uzak tutmak, mikroplastik salınımını önemli ölçüde azaltır. Özellikle araba içinde veya termoslarda saklarken dikkat edilmelidir.
- Gıda saklama kaplarını koruyun: Plastik kaplarda saklanan yiyecekleri uzun süre sıcak veya güneş altında bırakmak, mikrop ve kimyasalların salınmasına neden olabilir.
- Son kullanma tarihine uyun: Plastik kaplardaki baharat veya diğer uzun ömürlü gıdalar için tarihleri takip etmek, ambalajın zamanla mikroplastik sızdırma riskini azaltır.