Depremle ilgili ezber bozan açıklama: ‘Binanın az katlı olması dayanıklılığına çok katlı olması dayanıksızlığına alamet değil’

Balıkesir’in Sındırgı ilçesinde yaşanan deprem, yapısal dayanıklılık ve yapı denetimi konularının ne kadar kritik olduğunu tekrar gözler önüne serdi. Yıkılan ve hasar gören binalar, şehirdeki yapı güvenliğinin sorgulanmasına neden olurken, özellikle inşaat sektöründeki denetim mekanizmalarının güçlendirilmesi gerektiği bir kez daha anlaşıldı. Vatandaşların güvenli ve sağlam yapıların tercih edilmesi adına doğru bilgiye ulaşmasının önemi büyük.

Depremin önemli dersler içerdiğine vurgu yapan TMMOB Adana İnşaat Mühendisleri Odası Başkanı Hıdır Çak, vatandaşların yeni ev alırken veya kiraya verirken yapıların sağlamlığını dikkate almalarını öneriyor. Çak, “İşte bu noktada, binanın yaşı, kullanılan malzemenin belgeleri ve yapı denetim raporlarının mutlaka sorgulanması şarttır. Hızla ve kontrolsüz inşa edilen yapılar, doğal afetlerde ciddi riskler oluşturabilir,” diyor.

Binaların Depreme Dayanıklılığı ve Yapı Denetimi

• Deprem sonrası meydana gelen hasarların temel nedeni olarak mühendislik hizmeti almamış veya yeterince denetlenmemiş yapılar gösterilmektedir. Özellikle 2000 öncesi inşa edilmiş olan yapılar, yapı denetim süreçlerini tamamlamamış olmaları nedeniyle büyük risk taşımaktadır.
• Yapı denetim hizmetinin önemi çok büyüktür. Beton ve çelik numuneleri laboratuvar ortamında test edilse de, yeterli denetimin sağlanması ve projeye uygun yapıldığını belgelemesi gerekir. Bu noktada, ruhsat ve iskan belgeleri, yapı güvenliği hakkında önemli ipuçları sağlar.

Depreme Dayanıklı Binanın Belirleyicileri

Vatandaşlara özellikle yeni konut alırken dikkat etmeleri gereken noktaları anlatan Çak, şunları söylüyor:

• Binanın mühendislik hizmeti alıp almadığını ve proje koşullarına uygun inşa edilip edilmediğini kontrole almak gerekiyor.
• Binanın ruhsat, projeler ve yapı denetim raporu gibi belgeleri incelemek, bu sürecin en kritik adımlarından biridir.
• Ruhsat dosyasını ilgili belediyeden temin ederek, binanın mutlak surette doğru projelendirilmiş olduğunu kontrol edilebilir.

Ek olarak, deprem performans analizi yaptırmak, binanın yerel şartlara uyup uymadığını ve sağlamlığını anlamanın en kesin yollarından birisidir. Ancak bu işlem, maliyet ve zaman açısından kolay değil. Yine de, yapılabilecek birkaç temel soru ve inceleme ile önemli bilgiler edinmek mümkün.