Doğu Karadeniz bölgesinde daha önce bahçelerdeki yeşil bitkilere verdiği zararla gündeme gelen ve özellikle çay üretimini olumsuz etkileyen “vampir kelebekler” yeniden ortaya çıktı. Bu böcekler, sıcak yaz aylarında ışık kaynaklarına akın ederek vatandaşların yaşamını zorlaştırıyor ve kapsamlı temizlik sorunlarına neden oluyor.
Vatandaşlar, balkon ve ev pencerelerini açmaktan çekinir hale geldi. Akşam saatlerinde ışıkların etrafında toplanan böcekler, gece boyunca ışıkların yanında kalıp sabah olunca yerde ölür ve görüntü kirliliği oluşturarak temizlik sıkıntısı çıkarır.
Ekosisteme ve Tarıma Olası Tehditler
Prof. Dr. Mehmet Kaya ise böceklerin ekosistem açısından büyük bir tehdit oluşturduğunu ve özellikle bitki öz sularını emerek verim kaybına yol açtığını belirtiyor. Kaya, “Ricania simulans isimli istilacı tür, çay ve mısır gibi tarım ürünlerinde ciddi zararlar bırakır. Günümüzde, biyolojik mücadele yöntemleriyle kontrol altına alınması mümkün olsa da, tamamen yok edilmesi oldukça zor,” ifadelerini kullanıyor.
Vatandaşların Yaşadığı Zorluklar
Rize’nin Pazar ilçesinde yaşayan vatandaşlar, böceklerin yaşamlarını olumsuz etkilediğine dikkat çekiyor. Şenay Yaşar, “Balkonda yemek dahi yiyemiyoruz, çorbamıza bile düşüyorlar. Bu böceklerle karşı karşıyayız ve çözüm bekliyoruz” diyerek tepki gösteriyor. Aynı zamanda, “Hayatta görmediğim böcekler ile mücadele ediyoruz,” şeklinde serzenişte bulunuyor.
Vampir Kelebek Nedir ve Neden Zararlıdır?
Bilimsel adı Ricania simulans olan bu böcek, halk arasında “vampir kelebek” olarak bilinir. Bu tür, bitkilerin öz suyunu emerek beslenir ve çay, mısır, sebze ile meyve gibi birçok tarım ürününde ürün kaybına neden olur. Ek olarak akşam saatlerinde ışığın etrafında toplanmasıyla evlere de kolayca giriş yapar.
Geldiği ve Yayılma Hikayesi
İşte bu böcek, Asya kökenli olup ilk olarak 2006 yılında Gürcistan sınırlarından giriş yaptığı ve hızla Doğu Karadeniz’in çeşitli illerine yayıldığı biliniyor. Türkiye’de özellikle Rize ve çevresinde sıkça rastlanmaktadır.
Alınabilecek Önlemler
- Işık tuzakları kurmak, böceklerin yoğunluğunu azaltabilir.
- Biyolojik mücadele yani doğal düşmanları kullanmak uzun vadeli ve çevre dostu bir yöntem olabilir.
- Kimyasal ilaçlar kısa vadeli çözüm sunabilir, ancak çevre ve tarıma zarar verme riskleri göz önünde bulundurulmalı.
- Vatandaşlar, akşam saatlerinde pencerelerine sineklik takarak evlerine girişleri engelleyebilir.
İstanbul’da Da Görüldü
Vampir kelebekler, İstanbul’da ilk kez 2010 yılında kayıtlara geçti. Özellikle yaz aylarında ergin hale gelen böcekler, bazı ilçelerde yeniden gözlemlenmeye başladı. İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Orman Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Erdem Hızal, “Sarıyer, Şile, Ağva ve Çatalca gibi sahil ilçelerinde görülüyor. Bu böcekler önemli tarım zararlılarıdır ve Gürcistan’dan ticari yollarla İstanbul’a getirildiğini düşünmekteyiz,” şeklinde açıklama yaptı.
Yumurta ve Üreme Özellikleri
Bir kelebek yılda yaklaşık 50 yumurta bırakıyor. Kışın yumurtlama döneminde olan böcekler, temmuz ayında büyüyerek aktiviteye başlar. Bireylerin çoğalmasıyla birlikte, her yıl yaklaşık 2.500 yeni bireyin oluştuğu öngörülmektedir. Eğer ortam uygun olursa, bu sayı katlanarak artar ve sorunu büyütür.