Uzmanı anlattı: Market alışverişi sırasında bu hatayı herkes yapıyor! Neden o ürünleri almamalısınız?

Market alışverişi, pek çok kişi için hem günlük yaşamın vazgeçilmez bir parçası hem de zaman zaman oldukça zahmetli ve kafa karıştırıcı bir görev olabiliyor. Üstelik, yakın zamanda yapılan kapsamlı bir araştırma, tüketicilerin sıklıkla yaptığı alışkanlıklar ve farkında olmadan yaptıkları hatalar hakkında önemli bilgiler ortaya koydu. Bu durum, alışveriş sırasında bilinçli tercihler yapmak ve tasarruf sağlamak isteyenler için oldukça değerli ipuçları sunuyor.

İngiltere merkezli tüketici koruma ve karşılaştırma kuruluşu Which? tarafından gerçekleştirilen çalışma, market raflarındaki ürün yerleşiminin ve fiyatlandırmanın alışveriş tutumlarımızı nasıl etkilediğine dikkat çekiyor. Araştırmacılar, özellikle göz hizasında yer alan ürünlerin, alt ve üst raflardaki muadillerinden genellikle daha yüksek fiyatlı olduğunu tespit etti. Bu durum, tüketicilerin farkında olmadan daha yüksek fiyat ödemesine neden oluyor. Aynı zamanda, bu yerleşim stratejisinin, marketlerin kar marjını artırmak için bilinçli olarak uygulanan bir taktik olduğunu gösteriyor.

Raflara yerleştirilen ürünler ve fiyatlandırma stratejileri

Which? raporunda, "En pahalı markalar genellikle göz hizasında bulunurken, daha ekonomik ve uygun fiyatlı ürünler genellikle alt raflarda veya daha yüksek seviyelerde konumlandırılır. Örneğin, aynı markette satılan iki farklı markanın 80'li çaylarını düşünelim. Göz hizasında yer alan ünlü markanın fiyatı yaklaşık 2,98 sterlin iken, marketin kendi markasına ait ürünün fiyatı sadece 2 sterlin seviyesindedir. Üstelik, yapılan kör tadım testlerinde, marketin kendi markası, büyük markaları geride bırakmayı başarmıştır. Bu da gösteriyor ki, fiyat ve görünümden çok, ürünün kalitesi ve tadı alışveriş kararını etkileyen en önemli faktörlerdir."

Marketlerdeki taktikler ve tüketiciyi yönlendirme yöntemleri

Marketler, müşterilerin daha fazla harcama yapmasını sağlamak için çeşitli psikolojik ve görsel taktikler kullanıyor. Bunlardan biri de, ürünlerin raflara stratejik olarak yerleştirilmesini içeren "planogram" adı verilen düzenlemeler. Nottingham Üniversitesi'nden Graham Kendall, bu düzenlemeleri "perakende satış noktalarında ürünlerin, satışları maksimize edecek şekilde düzenlenmesini gösteren detaylı diyagramlar veya modeller" olarak tanımlıyor. Kendal, en sık karşılaşılan stratejilerden biri olan "eye level is buy level" (göz hizası satın alma hizası) stratejisinin, bu düzenlemede önemli bir yer tuttuğunu belirtiyor. "Göz hizasına yerleştirilen ürünler, müşterilerin dikkatini çekme ve satın alma olasılıklarını artırma konusunda daha avantajlıdır," diyerek, alışveriş sırasında göz hizasında yer alan ürünlerin genellikle daha pahalı olduğunu ve markanın dikkat çekmek için bu stratejiyi kullandığını anlatıyor. Marketlerde, daha pahalı ve markalı ürünlerin, genellikle göz hizasında ve hemen üstünde veya altında konumlandırıldığını görebilirsiniz. Ayrıca, marketlerin en alt ve en üst raflara yerleştirdiği ürünler ise genellikle daha uygun fiyatlı ve kendi markalarına ait seçenekler oluyor. Bu düzenleme, müşterilerin bilinçli ya da bilinçsiz şekilde, daha yüksek fiyatlı ürünleri tercih etmesini engellemeye yöneliktir.

Koridor düzenlemeleri ve alışveriş davranışları

Kendall, alışveriş sırasında ürünlerin konumunun, satın alma kararlarını doğrudan etkilediğine değiniyor. "Koridorların başlangıç noktalarına yerleştirilen ürünler, genellikle satış performansı açısından daha düşük olabiliyor çünkü müşterilerin o noktada alışkanlık geliştirmesi ve dikkatini çekmesi zaman alır," diyor. Dolayısıyla, marketlerin ürünleri stratejik olarak yerleştirmeleri, müşterilerin alışveriş alışkanlıklarını şekillendiriyor ve onları daha fazla harcamaya teşvik ediyor. Marketlerin, özellikle temel ihtiyaç maddeleri olan süt, yumurta gibi ürünleri, mağazanın arka bölgelerine yerleştirmeleri ise, müşterilerin mağazada daha fazla zaman geçirmesi ve dolayısıyla daha fazla ürün görüp satın alması için tasarlanmış bir taktik olarak değerlendiriliyor.

Alışverişleri daha bilinçli hale getirme yolları

Bu karmaşık düzenlemelerin farkında olmak, tüketicilere büyük avantaj sağlıyor. Which? uzmanları, bu taktiklere kapılmadan alışveriş yapmak isteyenlerin en etkili yolunun, önceden hazırlanmış bir alışveriş listesine sadık kalmak olduğunu vurguluyor. "Alışverişe çıkmadan önce, ihtiyaçlarınızı belirleyip liste yapın ve o listeye sadık kalın," diyerek, gereksiz harcamaların önüne geçmenin en iyi yolunu öneriyorlar. Ayrıca, marketlere giderken, temel ihtiyaç maddelerini mağazanın en arka bölgelerine saklayan ve dikkat çekici tabelalar veya indirim kampanyalarıyla müşterilerin ilgisini çeken market taktiklerine karşı dikkatli olunması gerektiği de belirtiliyor.

Sonuç olarak, alışveriş sırasında bilinçli ve dikkatli davranmak, sadece bütçenizi korumakla kalmaz, aynı zamanda daha kaliteli ve uygun fiyatlı ürünler seçmenize de olanak tanır. Marketlerin psikolojik ve görsel taktiklerini anlamak, alışveriş deneyiminizi daha verimli ve tasarruflu hale getirir, böylece gereksiz harcamaların önüne geçebilirsiniz.