Uzun süredir üzerinde çalışılan ve ülkenin sürdürülebilir kalkınma yolunda önemli bir adım olarak görülen Türkiye’nin ilk İklim Kanunu, TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilerek resmi olarak yürürlüğe girdi. Bu yasa, iklim değişikliği ile mücadelede yeni bir dönemin başlangıcını işaret ediyor ve yeşil büyüme vizyonu ile net sıfır emisyon hedeflerini gerçekleştirmede temel araç olmayı amaçlıyor.
İklim kanunu, sera gazı emisyonlarının azaltılması, iklime uyum faaliyetlerinin planlanması, uygulanması ve denetlenmesi gibi alanlarda kapsamlı düzenlemeleri içeriyor. Ayrıca, gelir kaynakları, izin süreçleri ve kurumsal yapı ile ilgili yasal ve kurumsal çerçeve bu yasa kapsamında netleştirildi. Kanun, aynı zamanda Adil Geçiş, Denkleştirme, Emisyon Ticaret Sistemi (ETS), Gönüllü Karbon Piyasaları ve İklim Adaleti gibi temel kavramları da tanımlıyor.
İklim Kanunu’nun Temel Hedefleri ve İlkeleri
Kanun, eşitlik ve iklim adaleti ilkeleri doğrultusunda, Türkiye’nin farklılaştırılmış sorumluluklar ve göreceli kabiliyetler esasına göre hareket etmesini öngörüyor. Bu kapsamda, katılım, entegrasyon, sürdürülebilirlik ve şeffaflık temel ilkeler olarak belirlenmiş durumda. Ayrıca, kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişiler, alınan önlemlere uyum sağlamak ve uygulamakla yükümlü olacaklar.
Ulusal Katkı Beyanı ve Stratejik Planlama
Ulusal katkı beyanında, net sıfır emisyon hedefi doğrultusunda ülkenin kalkınma öncelikleri ve özel koşulları dikkate alınacak. Bu doğrultuda, sera gazı emisyonlarının azaltımı ve iklime uyum faaliyetleri, yıllık izleme ve raporlama mekanizmalarıyla takip edilecek. Ayrıca, İklim Değişikliği Başkanlığı kurumlar arası koordinasyon sağlayacak ve karbon fiyatlandırma mekanizmalarını düzenleyecek.
İklim Değişikliği Faaliyetleri ve Planlama Süreçleri
Kanun, sera gazı emisyonlarının azaltılması ve iklime uyum çalışmalarına ilişkin detaylı hükümler içeriyor. Bu bağlamda, Ulusal Katkı Beyanı ve strateji ve eylem planları doğrultusunda faaliyetler yürütülecek. Kurumlar, planlama araçlarını uyarlayacak, geliştirecek ve uygulamaya koyacaklar. Ayrıca, yerel düzeyde iklim eylem planları hazırlanıp, vali başkanlığında kurulacak İl İklim Değişikliği Koordinasyon Kurulları tarafından denetlenecek.
Finansal ve Piyasa Mekanizmaları
Kanun, iklim finansmanı ve destek mekanizmaları oluşturulmasını öngörüyor. Bu kapsamda, İklim Değişikliği Başkanlığı tarafından döner sermaye işletmesi kurulabilecek ve bu işletmenin sermayesi 10 milyon Türk Lirası olacak. Ayrıca, karbon piyasaları ve Emisyon Ticaret Sistemi (ETS) hayata geçirilecek. Bu sistem çerçevesinde, sermaye tahsisatı, izinler ve denkleştirme mekanizmaları düzenlenecek ve işletmelerden karbon emisyon izinleri alınacak.
Karbon Piyasası ve Kurullar
Türkiye’de, Karbon Piyasası Kurulu ve Danışma Kurulu kurulacak. Bu kurumlar, ulusal tahsisat planını onaylayacak, piyasa denetimini sağlayacak ve stratejileri belirleyecek. Kurullar, oy çokluğu sistemiyle karar alacak ve çeşitli paydaşları temsil edecek. Ayrıca, uluslararası karbon piyasaları ve denkleştirme projeleri ile ilgili düzenlemeler ve denetimler de bu yapılar tarafından gerçekleştirilecek.
Yasal Yaptırımlar ve Para Cezaları
Kanun, idari para cezaları ve yaptırımlar konusunda da ciddi düzenlemeler getiriyor. Çeşitli ihlal durumlarında, sermaye tahsisatı teslimi, raporların zamanında sunulması ve düzenleyici kurallara uyum sağlanmadığında, yüzbinlerce Türk Lirası tutarında ceza veya kısıtlama uygulanabilecek. Ayrıca, kotalı ve kotasız hidroflorokarbon ve ozon tabakasını incelten maddelerin kullanımı ve ithalatına ilişkin de sıkı kurallar ve cezalar mevcut.
Denetim ve Gözetim
Denetim ve gözetim yetkileri, İklim Değişikliği Başkanlığı ve bağlı kurumlar tarafından kullanılacak. Bu kurumlar, yerinde inceleme, denetleme tutanakları ve gözetime ilişkin usul ve esaslar ile ilgili hükümleri uygulayacak. Ayrıca, yasal yaptırımlar ve idari para cezaları bu kurumlar tarafından verilecek ve uygulanacak.
Sonuç ve Geleceğe Yönelik Hükümler
Meclis tarafından kabul edilen bu İklim Kanunu, Türkiye’nin iklim politikalarında köklü bir dönüşüm sağlarken, kamu ve özel sektör işbirliğini artıracak, finansman ve piyasa mekanizmaları ile sürdürülebilir kalkınmayı destekleyecek. Ayrıca, düzenli izleme ve raporlama sistemleri ile iklim değişikliğine karşı alınan önlemler güçlendirilecek ve ülke genelinde etkin bir iklim politikası yürütülecek.
02:00
News
Genel
Genel
Genel
Genel
Genel
Genel
