Oscarlı belgeselin Filistinli kahramanıydı… Yerleşimci terörünün son kurbanı

İşgal altındaki Batı Şeria’nın kırsal bölgelerinde, özellikle Umm el-Hayr köyünde yaşanan trajik olaylar, bölgedeki çatışma ve şiddetin ne denli derinleştiğine dair çarpıcı örnekler sunuyor. 97. Oscar ödüllü belgesel “No Other Land” (Gidecek Başka Yer Yok) üzerinde çalışan Filistinli aktivist ve futbolcu Avde Hadalin, İsrailli bir yerleşimcinin açtığı ateş sonucu maalesef hayatını kaybetti. Bu olay, bölgedeki gerilimi ve şiddeti bir kez daha gözler önüne sererken, olayın detayları ve arka planındaki politik bağlam, bölgedeki karmaşık durumu net şekilde ortaya koyuyor.

Görgü tanıklarının ifadelerine göre olay, İsrailli bir yerleşimciye ait bir iş makinesinin köydeki ağaçları ve özel mülkiyeti tahrip etmesiyle başladı. Bir köylü bu duruma müdahale etmek istediğinde, makine operatörü kendisini tehdit ederek kesici aletle saldırmaya çalıştı. Bunun üzerine köylüler, taş atarak karşılık verdi. Bu sırada, yerleşimcilerden çıkan bir kişi, herhangi bir hedef gözetmeksizin silahını ateşledi. Tanıkların anlatımına göre, bu ateş sonucu Hadalin, göğsüne isabet eden kurşunla ağır yaralandı. Hemen hastaneye kaldırılan 31 yaşındaki aktivist, tüm müdahalelere rağmen yaşamını yitirdi.

Hadalin’in Direnişi ve Aktivizmi

Hadalin, özellikle İsrail’in Masafer Yatta bölgesinde uyguladığı zorla tahliye politikalarına karşı yürüttüğü direnişle tanınıyor. Bu bölgede yaşayan 19 Filistinli köy, İsrail güçleri tarafından sürekli baskıya maruz kalıyor ve yer değiştirmeye zorlanıyor. Hadalin, aynı zamanda bir yazar olarak da öne çıkıyordu; köyünde yaşanan yıkım ve direniş hikayelerini çeşitli dergilerde kaleme alıyordu. Geçtiğimiz hafta yayınlanan son makalesinde, askerlerin köye girmesiyle birlikte yaşananları ve çocukların, kadınların evlerini koruma çabalarını anlatmıştı. Yazısında, “Askerler köye giriyor, çocuklar annelerine koşuyor, kadınlar evlerinden kalan her şeyi kurtarmaya çalışıyor. Herkes, kimin evsiz kalacağını merakla izliyor. Çocuklarımız bize neden olduğunu soruyor ama cevabımız yok” ifadeleriyle bölgedeki zorlu yaşam koşullarını ve direniş ruhunu yansıtmıştı.

Hadalin’in birkaç hafta önce ABD’ye giderek Filistinli çocuklar için yaz kampları düzenlemek amacıyla fon toplamaya çalışması, onun uluslararası çapta da aktif bir figür olduğunu gösteriyordu. Ancak, San Francisco Havaalanı’nda vizesinin iptal edilmesi ve girişinin engellenmesi, onun bölgeden uzak tutulmaya çalışıldığının bir göstergesiydi. Bu durum, onun direniş ve aktivizm mücadelesinde yeni bir engel olarak ortaya çıktı.

Fail ve Politik Bağlam

Hadalin’in ölümüne neden olan saldırının failinin kimliği ise bölgedeki tepkileri beraberinde getirdi. Fail olarak, ABD Başkanı Donald Trump’ın yaptırım listesinden çıkarılan aşırı sağcı yerleşimci Yinon Levi’nin olduğu ortaya çıktı. İsrail ve uluslararası toplumun tepkisiyle karşılaşan Levi, olay sonrası sorgulama amacıyla Kudüs Adliyesi’ne götürüldü. Ancak, iddiaya göre herhangi bir suçlama ile karşılaşmadı. Levi, daha önce Filistinlilere yönelik şiddet içeren saldırıları nedeniyle hem ABD’de hem de Avrupa Birliği ülkelerinde yaptırım listelerine alınmıştı. Trump’ın başkanlık dönemi boyunca, özellikle İsrailli yerleşimcilere yönelik uygulanan yaptırımların kaldırılması dikkat çekici bir gelişmeydi. Levi’nin, hem AB hem de İngiltere tarafından uygulanan yaptırımların dışında kalmaya devam ettiği biliniyor.

Bu olay, bölgedeki genel şiddet ve cezasızlık tartışmalarını yeniden alevlendirdi. İsrailli yerleşimcilerin 2023 Ekim’den bu yana gerçekleştirdiği saldırılarda en az 1009 Filistinli yaşamını yitirdi, 7000’den fazla kişi ise yaralandı. Yalnızca 2025’in ilk yarısında, İsrailli yerleşimciler tarafından 2 bin 153 saldırı düzenlendiği kayıtlara geçti. Bu artış, bölgedeki gerilimin ve şiddetin ne kadar tırmandığını gösteriyor.

Belgesel ve Uluslararası Tepkiler

Filistinli yönetmenler Basel Adra, Hamdan Ballal, Yuval Abraham ve Rachel Szor’un dört yıl süren ortak çalışmasıyla ortaya çıkan “No Other Land” adlı belgesel, bölgedeki gerçek olayları ve direniş hikayelerini anlatıyor. Film, özellikle köylerin İsrail ordusunun yıkım politikalarına karşı verdiği mücadeleyi ve bu süreçte yaşananları belgeleyen güçlü bir yapıya sahip. Geçen yıl Berlin Film Festivali’nde ve bu yıl Oscar’da En İyi Belgesel kategorisinde ödül kazanan film, uluslararası alanda büyük ilgi gördü. Ancak, ödülü kazandıktan sonra İsrail hükümeti ve bazı politik çevreler, belgeselin içeriğine ve kazandığı başarıya sert tepki gösterdi. İsrail Kültür Bakanı Miki Zohar, bu filmi “sabotaj” olarak nitelendirirken, belgeselin ödüllendirilmesini “sinema dünyası için üzücü bir gelişme” olarak yorumladı. Film, özellikle 2019-2023 yılları arasında bölgedeki gerçek olaylara ve Filistinli aktivist Basel Adra’nın İsrail ordusunun askeri eğitim bölgesi oluşturmak için başlattığı yıkım süreçlerini belgeleyen önemli bir kaynak olarak öne çıkıyor.