İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi’nin Le Monde Röportajı: Nükleer Program, Füze Güçleri ve Bölgesel İş Birliği Üzerine Detaylar

İran’ın Füze ve Nükleer Programlarına Yaklaşım ve Güvenlik Politikaları

İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi, Fransız kökenli uluslararası haber ve analiz platformu Le Monde’a verdiği kapsamlı röportajda, ülkesinin bölgesel ve küresel güvenlik politikalarını, nükleer programını ve savunma stratejilerini detaylandırdı. İran’ın tamamen savunma ve caydırıcılık amacıyla geliştirdiği balistik füze sistemleri konusunda net bir duruş sergileyen Arakçi, bu konuda herhangi bir müzakerenin söz konusu olmadığını vurguladı. “Füze programımız, ülkemizin savunma hakkıdır ve hiçbir zaman müzakere konusu olmamıştır” ifadelerini kullandı.

Nükleer Müzakereler ve Geçmiş Hataların Kabulü

Arakçi, Washington ile olası yeni müzakerelere açık olduklarını belirtirken, bu sürecin başlaması için Amerika Birleşik Devletleri’nin her türlü saldırı tehdidinden vazgeçmesi, karşılıklı saygı temelinde hareket etmesi ve geçmişte yaptığı hataları kabul etmesi gerektiğinin altını çizdi. “Geçmişteki hataları kabul etmek ve tutumda gerçek bir değişim görmek şarttır” şeklinde konuştu. Ayrıca, 2018’de ABD’nin tek taraflı olarak nükleer anlaşmadan çekilmesini ve uluslararası hukuku hiçe saymasını bölge ve dünya güvenliği açısından büyük bir risk olarak değerlendirdi.

Diplomatik Sürecin Gelişimi ve Güncel Durum

Arakçi, diplomatik sürecin devam ettiğini ve çeşitli dost ve arabulucu ülkeler aracılığıyla temasların sürdüğünü belirterek, görüşmelerin şeklinin ve içeriğinin, belirlenen şartlara ve gelişmelere göre değişiklik gösterebileceğini ifade etti. İran’ın tarih boyunca diyalog ve müzakereye önem verdiğine vurgu yaparak, “İran, her zaman karşılıklı saygı ve diplomasiye dayalı ilişkileri tercih etmiştir” dedi. İsrail’in bölge hedeflerine ulaşamamasını ve halk iradesine saygı gösterilmesi gerektiğini de sözlerine ekledi.

Uranyum Zenginleştirme ve Nükleer Haklar

İran’ın uranyum zenginleştirme programı hakkında açıklamalarda bulunan Arakçi, programın tamamen NPT çerçevesinde ve ülkenin ihtiyaçlarına göre şekillendiğine işaret etti. İran’ın nükleer silah üretimi gibi askeri amaçlara ulaşma niyetinin olmadığını vurgulayan Arakçi, “Zenginleştirme seviyemizi, ihtiyaçlarımız ve uluslararası anlaşmalara uygun olarak belirliyoruz” dedi. Ayrıca, yüzde 20 ve yüzde 60 seviyelerine ulaşmanın, baskı ve tehditlere karşı bir direnç olduğunu ve bu seviyelerin teknik ve hukuki müzakerelerle sınırlandırılması gerektiğini belirtti.

Bölgesel İş Birliği ve Nükleer Konsorsiyum Fikri

İran ve bölge ülkeleri arasında sivil amaçlı bir nükleer ortaklık kurma fikrine açıklık getiren Arakçi, bu tür projelerin, uluslararası ve bölgesel barış ve istikrar açısından önemli olduğunu vurguladı. 1970’lerde Fransa ile kurulan Framatome iş birliği örneğini vererek, “İran, bölgesel iş birliklerine açıktır, ancak halkımızın hak ve çıkarları asla göz ardı edilmemelidir” diye ekledi. Ayrıca, Almanya ve diğer ülkelerle yaşanan deneyimlerin, güven ve şeffaflık temelinde yeni iş birlikleri önünde engel teşkil etmediğini belirtti.

Füze Programları ve Avrupa’nın Rolü

Avrupa ülkelerinin İran’ın füze programını sınırlandırma çabalarını değerlendiren Arakçi, Fransa ve diğer bazı ülkelerin uzun menzilli füze geliştirmesini ve satmasını engelleyen politikalarını sorguladı. “İran’ın balistik füze sistemi, tamamen savunma ve caydırıcılık amaçlıdır. Bu hakkımızı kullanmaktan vazgeçmeyeceğiz” dedi. Ayrıca, Avrupa’nın yapıcı rol üstlenmek istiyorsa, tarafsız ve bağımsız hareket etmesi, İsrail ve ABD’nin saldırgan tutumlarına karşı net duruş sergilemesi gerektiğine işaret etti.

Avrupa ve Diplomasideki Rolü

Fransa’nın Avrupa’nın müzakerelerde aktif rol alması ve tetik mekanizmasıyla ilgili tehditlerine değinen Arakçi, bu yaklaşımların diyalog ve diplomasiye katkı sağlamadığını belirtti. “Avrupa, gerçekten yapıcı olmak istiyorsa, bağımsız ve tarafsız hareket etmeli, bölgesel ve uluslararası barışa katkıda bulunmalıdır” dedi. İran’ın, Avrupa ülkelerinin nükleer anlaşmayı yeniden canlandırma çabalarını desteklediğini ancak bu desteğin, provokatif adımların ve tehditlerin ortadan kalkmasına bağlı olduğunu sözlerine ekledi.

NPT’ye Bağlılık ve Geleceğe Dair Politikalar

İran’ın NPT’den ayrılma niyeti olmadığını belirten Arakçi, “En ağır yaptırımlar ve sabotajlara rağmen, NPT’ye olan bağlılığımızı sürdürüyoruz” diyerek, bu anlaşmaya saygının karşılıklı ve adil olması gerektiğini vurguladı. Ayrıca, bilim insanlarına yönelik suikast ve sabotaj girişimlerine rağmen, İran’ın uluslararası kurallara uygun hareket etmeye devam ettiğini belirtti.