Mutlak Butlan Kavramı ve CHP Kurultayı Bağlamındaki Anlamı

Mutlak Butlan Nedir?

“Mutlak butlan” terimi, hukuki terminolojide, bir işlemin en başından itibaren geçersiz sayılması anlamına gelir. Bu kavram, Arapça kökenli “mutlak” (sınırsız, koşulsuz) ve “butlan” (geçersizlik, hükümsüzlük) kelimelerinin birleşiminden oluşur ve hukuki sistemlerde işlemin hukuken hiç var olmamış kabul edilmesine işaret eder. Mutlak butlan, özellikle hukuki işlemlerde ciddi usul veya şekil eksiklikleri, kanuna aykırılık veya kamu düzenini ihlal eden durumlar nedeniyle söz konusudur. Bu tür işlemler, tarafların iradesi ne olursa olsun, hukuken geçersizdir ve sonradan düzeltilemez. Günümüz hukuk anlayışında, mutlak butlanla sakatlanan işlemler, gerçek anlamda hiç yapılmamış gibi kabul edilir ve bu nedenle herhangi bir hukuki sonuç doğurmaz. Ayrıca, bu durum, işlem yapıldığının iddia edilip edilmemesine bakmaksızın, hukuka aykırılığı nedeniyle geçersiz sayılır.

Mutlak butlanın temel özellikleri şunlardır:

• Başlangıçtan itibaren geçersizlik: İşlem, yapıldığı andan itibaren hukuki sonuç doğurmadan hükümsüzdür.
• Düzeltilmezlik: Mutlak butlanla sakatlanan bir işlem, sonradan hukuken geçerli hale getirilemez. Bu durumda, işlem yeniden ve kanuna uygun bir şekilde yapılmalıdır.
• Resen incelenme: Mahkemeler, tarafların talebi olmaksızın, kendi kendilerine mutlak butlanın varlığını araştırır ve dikkate alırlar.
• Zamanaşımı ve hak düşürücü sürelerin geçerliliği yoktur: Mutlak butlan, zamanaşımı veya hak düşürücü sürelere tabi değildir. Bu nedenle, her zaman ve her durumda ileri sürülebilir.

Mutlak Butlan Hangi Durumlarda Uygulanır?

Mutlak butlan, genellikle şu durumlarda ortaya çıkar:

• Kurucu Unsurların Eksikliği veya Yanlışlığı: Bir hukuki işlemin temel unsurlarında eksiklik veya aykırılık bulunması.
• Emredici Hukuk Kurallarına Aykırılık: Kanunen zorunlu kılınan şekil veya şartlara uyulmaması.
• Kamu Düzeni ve Genel Ahlaka Aykırılık: İşlemin toplum düzeni veya genel ahlak kurallarına aykırı olması.
• Ehliyet Eksikliği: Akıl hastalığı veya tamamen irade dışında hareket eden kişilerin yaptığı işlemler.
• Şekil Eksikliği: Kanunda öngörülen şekil şartlarına uyulmaması, örneğin tapu devri sırasında resmi şekil zorunluluğu gibi.

CHP Kurultayı ve “Mutlak Butlan” Terimi

Türkiye’de siyasi arenada “mutlak butlan” ifadesi, özellikle CHP’nin 4-5 Kasım 2023 tarihleri arasında gerçekleşen 38. Olağan Kurultayı ve 6 Nisan 2025 tarihinde yapılan 21. Olağanüstü Kurultayı ile ilgili açılan hukuki davalarda öne çıkmıştır. Davacı taraflar, bu kurultayların hukuken geçerliliğinin olmadığını, yani “mutlak butlan” ile sakatlandığını ve bu nedenle “yok hükmünde” sayılması gerektiğini iddia etmektedir. Bu durumda mahkeme, kurultayların hukuki geçerliliğini tartışırken, “mutlak butlan” kararı verirse, söz konusu kurultaylar hukuken hiç yapılmamış kabul edilir. Bu kararın sonucu, mevcut CHP yönetiminin (Özgür Özel ve mevcut MYK, PM üyeleri) görevden alınmasına veya görevlerine son verilmesine zemin hazırlayabilir. Ayrıca, Kemal Kılıçdaroğlu ve önceki parti meclisi üyelerinin görevlerine iadesi de söz konusu olabilir. Bu durumda, partinin yeni ve meşru bir kurultay yapması gerekebilir. Hukuki uzmanlara göre ise, mahkemenin “mutlak butlan” kararı vermesi halinde, bu kararın yürürlüğe girmesi, istinaf ve Yargıtay aşamalarının tamamlanmasıyla mümkün olacak ve bu süreç en az iki yıl sürebilir. Bu süreç, partinin yeniden organize olması ve hukuki süreçlerin tamamlanması açısından oldukça kritik bir öneme sahiptir.