İran ve İsrail Arasındaki Çatışmaların Genel Durumu
13 Haziran’dan itibaren başlayan yoğun saldırılar ve karşı saldırılar neticesinde, İran’da yaklaşık 606 kişi hayatını kaybetmiş ve 5.332 kişi yaralanmıştır. Aynı dönemde, İran’ın füze saldırılarıyla gerçekleştirdiği karşılıklar sonucunda ise İsrail’de 28 sivil yaşamını yitirmiş ve 1.272 kişi yaralanmıştır. Tel Aviv kaynaklarına göre, İran, bu çatışmalar sırasında 530’dan fazla balistik füze atmış ve büyük bir kısmı hava savunma sistemleri tarafından imha edilmiştir.
Bölgedeki gelişmeler, bölgede ciddi bir krize dönüşmüş olup, uluslararası toplum tarafından da yakından takip edilmektedir.
İlk Günler: 13 Haziran
İsrail’in İran’a Saldırısı: 13 Haziran sabahı erken saatlerde İsrail, İran’a yönelik geniş çaplı hava saldırılarına başladı. Bu saldırılar, özellikle İsfahan ve Natanz nükleer tesisleri olmak üzere İran’ın çeşitli bölgelerine yönelmiş ve büyük hasar vermiştir. Saldırılar sırasında, İran’dan gelen bilgilere göre, İran Devrim Muhafızları’ndan ve ordu üst düzey komutanlarından toplam 12 kişi ile birlikte 6 nükleer bilim insanı yaşamını yitirmiştir.
İran’ın Tepkisi: İran, saldırılara karşılık vererek, füze saldırılarıyla İsrail’in çeşitli bölgelerini hedef almış ve en az 1 sivil hayatını kaybetmiştir. İran’ın bu ilk misillemesi, bölgedeki tansiyonu daha da yükseltmiştir.
İkinci Gün: 14 Haziran
İsrail’in İran’a Yönelik Hava Saldırıları: 14 Haziran’da İsrail, Tahran ve Tebriz gibi önemli şehirler başta olmak üzere birçok bölgeye hava saldırıları düzenlemiş ve İran’ın güneyindeki en büyük doğalgaz sahası olan Güney Pars’ı vurmuştur. İran basını, saldırılar sonucunda Tahran’da 20’si çocuk olmak üzere toplam 60 kişinin hayatını kaybettiğini duyurmuştur.
İran’dan Yeni Misillemeler: İran, bu saldırılara karşılık olarak İsrail’i füze saldırılarıyla tekrar hedef almış ve en az 6 sivil hayatını kaybetmiştir. Böylece, İran’ın toplam ölü sayısı 7’ye yükselmiş olup, bölgedeki çatışma durumu giderek kızışmıştır.
Üçüncü Gün: 15 Haziran
Sivil Kayıplar ve Durum: İran Sağlık Bakanlığı, 15 Haziran itibarıyla, İsrail saldırılarında yaşamını yitirenlerin sayısının 224’e yükseldiğini ve ölülerin %90’ının sivil vatandaşlar olduğunu kamuoyuna duyurmuştur. İran, yine misilleme olarak İsrail’e füze saldırılarını sürdürmüş ve en az 9 sivil hayatını kaybetmiştir. Bu süreçte, İran tarafından ölü sayısı toplamda 16’ya ulaşmıştır.
Dördüncü Gün: 16 Haziran
İsrail ve İran Arasında Artan Gerilim: 16 Haziran’da İsrail, İran devlet televizyonunun Tahran’daki merkezini vurmuş ve bölgesel gerilim iyice tırmanmıştır. İran ise, bu saldırıya karşılık olarak tekrar İsrail’i füze saldırılarıyla hedef almış ve ölü sayısı 24’e yükselmiştir. Ayrıca, İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz, İran’ın misillemesi sonrası “Tahran sakinleri bedel ödeyecek” şeklinde tehditler savurmuş, ancak daha sonra yaptığı açıklamayla bu tehdidini yumuşatmıştır.
İsrail ordusu, Gazze ve Lübnan gibi bölgelerde de operasyonlar düzenlemiş ve İran’ın başkenti Tahran’a yönelik ilk kez “tahliye emri” yayımlamıştır. İran Devrim Muhafızları da, Tel Aviv’in sakinlerine karşı aynı uyarıyı yapmıştır.
Beşinci Gün: 17 Haziran
İsrail ve ABD’den Operasyonlar ve Açıklamalar: 17 Haziran’da İsrail ordusu, İran Devrim Muhafızları’nın Hatemül Enbiya Merkezi Karargahı Komutanı Ali Şadımani’ye suikast düzenlediğini duyurmuştur. Aynı gün, ABD Başkanı Donald Trump, İran ile nükleer anlaşma konusunda “gerçek bir son” istediğini belirterek, bölgedeki gerginliğin sona erdirilmesi için adımlar atılmasını istemiştir.
Altıncı Gün: 18 Haziran
İsrail ve ABD’nin İran’a Yönelik Saldırıları: 18 Haziran’da İsrail, İran’ın birçok bölgesine hava saldırıları düzenlemiş ve ilk kez bir İran İHA’sını düşürmüştür. ABD ise, İran’daki Fordo, Natanz ve İsfahan nükleer tesislerine saldırı düzenlemiş ve bölgedeki tansiyon daha da yükselmiştir. Trump, İran’ın nükleer tesislerine yönelik saldırı planlarını kabul ettiğine dair haberler çıkmıştır.
Yedinci Gün: 19 Haziran
İran’dan Saldırılar ve Uluslararası Tepkiler: 19 Haziran’da İran, Arak ağır su nükleer tesisine ve Natanz’e yapılan saldırıların ardından, İran’ın ilk kez bu tesislere yönelik saldırılara karşılık olarak ciddi karşılıklar vermiştir. Beyaz Saray Sözcüsü Karoline Leavitt, Trump’ın İran ile müzakerelerin olası gerçekleşmesi halinde kararını iki hafta içinde vereceğini açıklamıştır. İran ise, üst düzey yetkililere karşı tehditlerini sürdürmüş ve İran lideri Hamaney’e suikast tehdidinde bulunmuştur.
Sekizinci Gün: 20 Haziran
İran’da Sivil Protestolar ve Saldırılar: 20 Haziran’da, İran’da İsrail saldırılarında yaşamını yitirenlerin sayısı 430’a ulaşmış ve 3.500’den fazla kişi yaralanmıştır. Cuma namazı sonrası, Tahran başta olmak üzere birçok şehirde saldırılara karşı protestolar düzenlenmiş ve halk sokaklara dökülmüştür.
Dokuzuncu Gün: 21 Haziran
İsrail ve İran Arasındaki Yeni Operasyonlar: 21 Haziran’da İsrail, İsfahan Nükleer Tesisi’ne tekrar saldırmış ve İran Sağlık Bakanlığı, toplam ölü sayısının 430’a, yaralı sayısının ise 3.500’e yükseldiğini bildirmiştir. İran Dışişleri Bakanı, Cenevre’de İngiltere, Fransa ve Almanya dışişleri bakanlarıyla görüşmeler gerçekleştirmiştir.
Onuncu Gün: 22 Haziran
ABD ve İsrail’den Ortak Operasyonlar: 22 Haziran’da ABD, İran’daki Fordo, Natanz ve İsfahan nükleer tesislerine büyük çaplı saldırılar düzenlemiş ve bölgedeki tansiyon yeniden yükselmiştir. İsrail Başbakanı Netanyahu, ABD’yi tebrik ederek saldırıları desteklemiştir. Ayrıca, İran, ABD’nin saldırılarına karşı Katar’daki Amerikan üssüne füze saldırısı gerçekleştirmiş ve bu saldırı hava savunma sistemleri tarafından imha edilmiştir.
On Birinci Gün: 23 Haziran
İran ve İsrail Arasındaki Son Gelişmeler: 23 Haziran’da İsrail, Fordo Nükleer Tesisi’ne hava saldırısı düzenlemiş ve yine Tahran’daki önemli sembollere saldırılar gerçekleştirmiştir. İran ise, ABD’nin saldırısıyla ilgili açıklamalarda bulunmuş ve Katar’daki ABD üssüne yapılan saldırıya karşılık vermiştir. Trump, bu saldırıya ilişkin, İran ile olası bir ateşkes sinyali vermiştir.
Son Gün: 24 Haziran
İran ve İsrail Arasında Ateşkes ve Son Durum: 24 Haziran’da, Donald Trump, İran ve İsrail arasında tek taraflı olarak ateşkes kararı alındığını duyurmuştur. Ancak, İran, saatler kala İsrail’e füze saldırıları düzenlemiş ve 4 sivil ölümleri gerçekleşmiştir. İran’ın toplam ölü sayısı 606’ya, yaralı sayısı ise 5.332’ye ulaşmıştır. İsrail, Trump’ın önerdiği ateşkesi kabul etmiş ve bölge yeniden sakinleşmeye başlamıştır.
